Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Abdullah Burhan
Danışman: NİMET SEMA GENÇER
Özet:Hamam böcekleri insanlar üzerinde alerjik etki gösterebilmekte ve çeşitli patojenik organizmaları taşıyabilmektedirler. Hamam böceği mücadelesinde genelde sulfluramid, fipronil ve imidacloprid gibi çevreye zararlı olan kimyasal maddeler (insektisitler) kullanılmaktadır. Fakat kullanılan kimyasal ilaçlara karşı böcekler direnç kazanabilmektedir. Ayrıca bu kimyasal maddeler insan sağlığını ve çevreyi olumsuz yönde etkilemektedir. Bundan dolayı hamam böceği mücadelesinde kullanılan kimyasal insektisitlere alternatif olabilecek yeni yöntemlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Son zamanlarda, özellikle LED ampüllerin üretilmesiyle, zararlı böceklerin mücadelesinde ışıkların kullanımına yönelim artmıştır. Farklı dalga boyuna sahip ışınların böceklere karşı öldürücü, kaçırıcı veya cezbedici etki gösterebileceği tespit edilmiştir. Bu çalışmadaki amaç, hamam böceklerine karşı kullanılan kimyasalların yerini alabilecek, insan sağlığına ve çevreye zararsız olan bir metod geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda farklı dalga boylarına (kırmızı, yeşil, sarı, mavi, beyaz ve karanlık) sahip ışınların Türkistan hamam böceği (Blatta lateralis) üzerindeki etkisi araştırılacaktır. Bu araştırmada, ergin hamam böcekleri üç farklı ışık şiddetine (25, 250 ve 2500 lux) maruz bırakılmıştır. Elde edilen veriler, ışık şiddetine bağlı olarak farklı dalga boyuna sahip ışınlara yönelim hassasiyetinin artabileceğini göstermektedir. Özellikle 2500 lux şiddetinde mavi ışığın uygulandığı odacıklara ergin hamam böceği yönelimi en düşük seviyede olup % 0.89 oranındadır. Işık şiddeti 25 lux seviyesine düşürüldüğünde, mavi ışığa yönelim artarak %9.52 olmuştur. Genel olarak en yüksek yönelim, tüm denemelerde karanlık odacığa olmuştur. Ayrıca tüm lux değerleri altında kırmızı ışığa yönelim, yeşil, sarı, mavi ve beyaz ışığa göre daha fazla olmuştur. Bu çalışma sonucunda, mavi ışığın hamam böcekleri üzerinde kaçırıcı bir etki gösterebileceği, kırmızı ışığın ise diğer dalga boylarına göre daha çekici olabileceği tespit edilmiştir.