Dini bir lider olarak Hafız Sabri Koçi'nin Arnavutluk'un dini ve sosyal yapısına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ARSIDA VELIJA

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Vejdi Bilgin

Özet:

20.Yüzyılın ikinci yarısında, yarım asırlık bir süreçte tek partili komünist yönetime geçen Arnavutluk halkı din ve ifade özgürlüğü konusunda kısıtlamalarla karşı karşıya kalmıştır.1944 yılında iktidara gelen Enver Hoca'nın liderliğindeki Arnavutluk Emek Partisi dinlere karşıt tavır takınmış ve bunun sonucunda ülkenin resmi dini olarak ateizmi belirledikten sonra, radikal bir tutumla bütün dini yapıları yok etme yoluna doğru gitmiş-tir. Ulemanın sürgüne gönderilmesi, hapse atılması yahut fail-i meçhul bir şekilde öldürülmesi bu sürecin dramatik sonuçlarından birkaçıdır. Hafız Sabri Koçi bu dönemde dire-niş gösterdiği için kayıtlara geçen en önde gelen isimlerdendir. Kendisi aynı sebepten ötürü rejim tarafından hapse atılmış ve 20 yıl hapis hayatı yaşamıştır. Henüz komünizm dönemi tam anlamıyla bitmeden hapisten çıkan Hafız Sabri, 1990'dan sonra ülkenin resmi olarak demokratik sisteme geçmesiyle dini yapılarının yeniden faaliyete geçmesinde öncülük etmiş ve dolayısıyla ülkenin sadece dini değil, aynı zamanda sosyal yapısındaki değişim sürecinde de etkisi olmuştur. Bundan dolayı, bu dönem içerisinde yoğun mücade-lesiyle bilinen ve komünizmden sonra ülkenin ilk Müftüsü vasfıyla karşımıza çıkan Hafız Sabri Koçi toplumsal, kültürel ve dini bağlamlarda ön plana çıkmış olan bir figürdür. Bu çalışmada Hafız Sabri Koçi'nin bir dini lider olarak hizmetleri, mücadelesi ve özellikle bu hizmetlerinin Arnavutluk'un dini sosyal yapısına etkileri ele alınmıştır. Doğrudan konuyla alakalı olduğundan dolayı, tarihi ve siyasi açıdan komünist rejime giden aşamalar; komünist dönemi öncesi, komünist dönem ve sonrası Arnavutluk tarihi ve dini yapıları da kısaca konular arasında yer almaktadır.