Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Bilgehan Yılmaz Dikmen
Danışman: ÜMRAN ŞAHAN
Özet:Bu çalışma etlik damızlıklarda farklı yaş dönemlerindeki yumurta ağırlığı ile yumurta kalitesi, lipit kompozisyonu ve kuluçka sonuçları arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada Ross 308 et tipi damızlık sürünün 28, 45 ve 65. haftalık yaş dönemlerinde elde edilen yumurtalar araştırma materyali olarak kullanılmıştır. Toplanan yumurtalar ağır ve hafif olmak üzere iki ağırlık sınıfına ayrılmıştır. Yumurtanın iç ve dış kalite özelliklerinin saptanması amacıyla her bir yaş dönemi ve her iki ağırlık grubu için toplam 120 adet yumurta ayrılmıştır. Kuluçka parametrelerinin saptanması amacıyla her bir yaş dönemi ve iki ağırlık sınıfı için 1800 yumurta ayrılmıştır. Her bir yaş dönemi için her biri 150 adet yumurta içeren 12 kuluçka yükleme tepsisi kullanılmıştır. Her bir yükleme tepsisi 1 tekerrür olarak kabul edilmiştir. 28, 45 ve 65 haftalık yaş dönemlerinde 6'sı ağır ve 6'sı hafif olacak şekilde her bir yaş döneminde 12 adet yumurta kolesterol ve yağ asidi içeriklerinin belirlenmesi için ayrılmış, analizi yapılan yumurta sayısı toplam 36 adet olmuştur. Yumurta kolesterolü ile kan kolesterolü arasındaki ilişkiyi belirlemek için, aynı sürüden 28 haftalık yaşta rastgele 20 adet tavuk seçilerek kanat numarası takılmıştır. Araştırma materyali olarak kan örnekleri aynı tavuklardan 28, 45 ve 65. haftalarda alınmıştır. Yumurta ve kan örneklerinin elde edildiği broiler damızlık sürü civciv başlama yemi (%20 HP, 2750 ME) ile 6 haftalık yaşa kadar, civciv büyütme yemi (%15 HP, 2630 ME) ile 6- 15 haftalık yaş, yumurta öncesi yemi (%15 HP, 2750 ME) ile 15-21 haftalık yaş ve yumurta yemi (%16 HP, 2750 ME) ile 22-65 haftalık yaş döneminde beslenmiştir. Su ad libitum sağlanmıştır. Çalışmada artan sürü yaşı ile birlikte yumurta ağırlığı, kabuk ağırlığı, ak ağırlığı, sarı ağırlığı ve sarı oranı değerleri artarken, şekil indeksi, kabuk kırılma direnci, kabuk kalınlığı, kabuk oranı, ak indeksi ve ak oranı değerleri düşme göstermiştir. Çıkış gücü ile yumurta kalite özelliklerinden yumurta ağırlığı (r = - 0.546), ak ağırlığı (r = - 0.469), sarı ağırlığı (r = - 0.602), sarı oranı (r = - 0.458), kabuk oranı (r = 0.523), şekil indeksi (r = 0.329), kabuk kalınlığı (r = 0.332) ve ak oranı (r = 0.325) arasında önemli düzeyde korelasyon saptanmıştır (P<0.01; P<0.05). 28, 45 ve 65 haftalık yaş dönemlerinde sarı kolesterol düzeyi sırasıyla 10.47 ± 0.28, 15.34 ± 0.65 ve 15.64 ± 0.71 mg/g, yumurta kolesterol düzeyi 145.8 ± 6.62, 301.5 ± 19.48 ve 339.2 ± 30.18 mg/ yumurta olarak saptanmıştır (P<0.01). Ağır yumurta grubunda yumurta ve sarı kolesterol düzeyi daha yüksek bulunmuştur (P<0.01). Yumurta kolesterolü (mg/g ys ve mg/yumurta) ile çıkış gücü (r = -0.345, r = -0.396) arasında negatif korelasyon saptanmıştır (P<0.05). Sürü yaşının yumurta sarısı miristik asit ve linoleik asit içeriği üzerine etkisi önemli bulunmuştur (P<0.01). 28, 45 ve 65 haftalık yaş dönemlerinde miristik asit içeriği sırasıyla 0.34±0.02, 0.29±0.06 ve 0.24±0.01 mg/g, linoleik asit içeriği sırasıyla 21.60±1.26, 16.05±3.04 ve 13.87±0.49 mg/g olarak saptanmıştır. Ağır yumurta grubunda yumurta sarısı miristik, palmitik, palmitoleik, stearik, oleik, linoleik asit içeriği daha yüksek bulunmuştur (P< 0.01). Yumurta sarısı miristik asit ve linoleik asit içeriği ile çıkış gücü (r = 0.383, r = 0.380) arasında pozitif yönlü korelasyon saptanmıştır (P<0.05). Kan serumu kolesterol düzeyi 28, 45 ve 65 haftalık yaş dönemlerinde sırasıyla 165.1±11.04, 166.5±11.97 ve 179.5±11.33 mg/dL olarak saptanmıştır. Kan serumu kolesterol içeriği ile yumurta sarısı kolesterol içeriği, çıkış gücü arasında korelasyon saptanmamıştır.