Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin sınıf içi uygulamalara yansıması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KÜBRA KUZU

Danışman: MUAMMER DEMİREL

Özet:

Bu araştırmanın amacı, üniversitede değerler ile ilgili eğitim almayan okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimi ile ilgili düşüncelerini belirlemek ve öğretmen görüşlerinin sınıf içi uygulamalara yansımasını incelemektir. Araştırmanın örneklemini; 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Bursa ili Nilüfer, Osmangazi, Yıldırım, Gürsu, Kestel ilçelerinde görev yapan okul öncesi öğretmenlerinden amaçlı örnekleme yoluyla seçilen 50 öğretmen oluşturmuştur. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması (case study) kullanılmıştır. Bu amaçla 50 öğretmen ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak öğretmenlerin değerler ve okul öncesinde değerler eğitimi ile ilgili çeşitli temalar hakkında görüşleri belirlenmiştir. Mevcut durumu derinlemesine incelemek amacıyla 50 öğretmen içerisinden extrem (uç örnekleme) olarak seçilen iki öğretmenin sınıf içerisindeki pratikleri değerler eğitimi açısından yirmi beş saat süresince yapılan gözlem yoluyla belirlenmeye çalışılmıştır. Seçilen iki öğretmenin değerler eğitimi ile ilgili görüşleri ve uygulamaları arasındaki tutarlık incelenmiştir. Aynı üniversiteden mezun, aynı mesleki kıdeme sahip bu iki öğretmenin uygulamaları arasındaki farklılıklar ve bu farklılıkların nedenleri belirlenmeye çalışılarak geleneksel bir öğretmenin yapılandırmacı bir öğretmen olmasında ne gibi faktörlerin etkili olabileceği ve bunun değerler eğitimi ile ilgili sınıf içi uygulamalara yansımasındaki rolü tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada, durum çalışmalarında geçerlilik ve güvenirliği sağlamak için kullanılan çeşitleme ve kodlayıcılar arası uyum katsayısı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre okul öncesi öğretmenlerin daha çok "İyilikseverlik" ve "Evrensellik" kategorilerindeki değerleri öğretmeyi istediği, bu kategorideki değerleri öğretirken zorlandıkları ve yine öğrencilerde en çok bu iki kategorideki değerlerin geliştiğini düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır, gözlem sonuçları da bunu destekler niteliktedir. Öğretmenler planlama aşamasında; en çok etkinlik planlama, materyal hazırlama, uygulama aşamasında; yöntem ve teknik, araç-gereç kullanımı, değerlendirme aşamasında ise gözlem ve soru cevap yöntemlerinden faydalandığı görülmüştür. Öğretmenler en çok drama, oyun gibi öğrenci merkezli yöntemleri, hikaye, anlatım gibi öğretmen merkezli yöntemleri, hikaye kitapları gibi yazılı materyalleri, görsel materyalleri kullanmaktadır. Okul öncesi öğretmenlerinin büyük bir bölümü uyguladıkları değerler eğitiminin kalıcı olduğunu düşünmektedir. Öğretmenlere göre aile değerler eğitiminin kalıcılığını etkilemektedir. Okul öncesi öğretmenleri etkinlik, materyal bulamamak gibi öğrenme-öğretme süreci ile ilgili sorunlar yaşamaktadır. Gözlem sonuçları incelendiğinde geleneksel yaklaşıma yakın öğretmenin mesleki gelişime kapalı olduğu, öğretmen merkezli uygulamalara yer verdiği, eleştirel bir sınıf ortamı oluşturduğu, yapılandırmacı yaklaşıma yakın olan öğretmenin ise daha çok öğrenci merkezli uygulamalara yer verdiği, öğrencilere karşı eşit davrandığı, yenilikleri takip edip sınıfında uyguladığı görülmüştür.