XVIII. Asır osmanlı ulemâsından Abdülbâki Arif Efendi ve siyer-i nebî adlı eseri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hatice Demircili

Danışman: ALİ İHSAN KARATAŞ

Özet:

Çalışmamızda Abdülbâki Ârif Efendi’nin İstanbul Kütüphanelerinde Türkçe Tarih Coğrafya Yazmaları bölümünde 733 no’lu Arşiv numarasıyla kayıtlı bulunan Halet Efendi koleksiyonuna ait olan nüshayı inceledik. Bu nüshayı tercih etmemizdeki sebep, sayfa sayılarının düzenli ve takip edilebiliyor olmasının yanında daha kolay okunabiliyor olmasıydı. Nüshanın müstensihi bilinmemektedir. 142 varak’tır (yaprak). 21 satırlı ve ince talik hatla yazılmıştır. Müellifin hattatlığı, kazaskerliği, şairliği, mûsikişinaslığı gibi hayatına dâir ayrıntılar, pek çok çalışmaya konu olmuş ve değerli araştırmacılarımız tarafından detaylı bilgiler verilmiştir. O nedenle biz burada müellifimizin hayatı ve diğer eserleriyle ilgili genel bir bilgi verip, temel konumuz olan Siyer-i Ârif’in içeriğine yoğunlaştık. Ârif Efendi’nin âlim kimliğinin ötesinde bir de edebiyatçı kimliğinin olması, eserinde ağır edebi bir üslup kullanmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. Bu durumun bir gereği olarak eserde karşımıza sık sık Farsça beyitler çıkmaktadır. Ancak beyitleri incelemeyi İslam Edebiyatı bilim dalıyla ilgilenen öğrencilere bırakıp, asıl alanımız olan metin bölümünü tetkik etmeyi çalışmamızın merkezine koyduk. Müellifimizin kendi dönemine kadar yazılagelen bütün siyer kaynaklarından istifâde ederek kaleme aldığı bu kıymetli eseri, okuyucuya tanıtmak öncelikli hedefimiz olmakla birlikte; salt bir Siyer metni olmaktan çok öte olan bu eser hakkında yeni çalışmalara kapı aralama ümidini taşıyoruz. Büyük emekler verilerek ortaya konulan her bir yazma eseri incelemenin, İslam tarihi araştırmalarında ayrı bir önemi olduğu yadsınamaz bir gerçektir.