Kadın bestecilerin solo piyano eserlerinin Ters Yüz Öğrenme Modeli ile piyano eğitiminde kullanılabilirliği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EDA NERGİZ

Danışman: Şirin Akbulut Demirci

Özet:

Piyano eğitim sürecinin ilk haftalarında ve eğitim sürecinin genelinde yer alan eseri tanıma ve eseri deşifre etme becerilerini kapsayan bilişsel ve devinişsel ön hazırlık çoğunlukla öğrenci tarafından gerçekleştirilen süreçlerdir. Söz konusu ön hazırlık sürecinin kaliteli ve sağlıklı işleyebilmesi için çeşitli öğretim yöntemleri veya modellerinin bulunduğu görülmektedir. Ders öncesi öğrenci ön hazırlığını sağlıklı şekilde gerçekleşmesini sağlayan modellerden olan Ters Yüz Öğrenme Modeli, ders anlatımının ve ödevlerin yerinin ve zamanının değiştirildiği, teknolojiden yararlanılarak sınıf içi derslerin sınıf dışına taşındığı ve sınıf içi zamanın farklı öğrenme aktiviteleri kullanılarak daha fazla pratik yapılacak şekilde düzenlendiği bir harmanlanmış öğrenme modelidir. Yapılan literatür taraması sonucunda müzik eğitiminde her basamakta ters yüz öğrenme modelinin araştırıldığı, yükseköğretim kurumlarında müzik tarihi, genel müzik eğitimi ve çeşitli çalgı eğitimlerinde bu modele ilişkin uygulamalara yer verildiği görülmektedir. Söz konusu çalışmalarda verilerin literatür taramaları, mülakatlar, anketler ve ölçekler ile elde edildiği tespit edilmiştir. Ancak lisans düzeyi öğretim sürecinin detaylı ele alındığı nitel çalışmaların sınırlı olduğu görülmekte, Ters Yüz Öğretim Modelinin piyano eğitiminde hangi hedeflerde fayda sağladığı, hangi öğrenim çıktılarında kazanım sağlamaya yardımcı olduğunun tespiti önem kazanmaktadır. Öğretim sürecinde kullanılan öğretim modellerinin yanı sıra ders materyallerinin de piyano eğitimcisinin göz önünde bulundurması gereken önemli bir unsur olduğu düşünülmektedir. Ders materyalleri seçiminde eser çeşitliliğinin, öğrencinin farklı stillerde eser çalışmasının önemli olduğu aktarılmaktadır. Müfredat ekseninde bakıldığında, kadın bestecilere ait eserlerin ülkemizde ve dünya genelinde konser programları ve eğitim müfredatlarında çok sınırlı yer aldığı bilgisi mevcut olup, Türkiye'de özellikle Avrupa Akademik Müziği üzerine yoğunlaşan kadın bestecilerin deneyimlerine dayanan bir literatür eksikliği olduğu vurgulanmaktadır. Sözü edilen literatür eksikliğinin piyano eğitimine de yansımakta olduğu düşünülmekte ve kadın bestecilerin solo piyano eserlerinin lisans öğrencileri tarafından tanınmasının, çalışılmasının piyano eğitim literatürüne katkı sağlayacağı öngörülmektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı Türk kadın bestecilerin solo piyano eserlerinin Ters Yüz Öğrenme Modeli ile piyano eğitimi alan lisans düzeyi öğrencilerin gelişimine nasıl ve ne düzeyde katkı sağladığını tespit etmek bu çalışmanın amacı olarak belirlenmiştir. Amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi benimsenmiş olup, çalışmanın deseni Örnek Olay (Özel Durum) Desenidir. Çalışmada belirlenen alt problemler literatür taraması, Kişisel görüşme ve yarı yapılandırılmış görüşmeler ile gerçekleştirilmiş; ana uygulamada ise veriler gözlem notları ve günlükler ile elde edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler, gözlem notları ve günlüklerden elde edilen verilerin içerik analizi, Maxqda 2022 Nitel ve Karma Yöntemler için Profesyonel Veri Analizi Yazılımı programı ile gerçekleştirilmiştir. Alt problemlere yönelik yapılan literatür taraması ve yarı yapılandırılmış görüşme sonuçlarına bakıldığında; 30 Türk kadın bestecinin 134 adet solo piyano eser isimlerine ulaşılmıştır. Tezin uygulamasında yer almayı kabul eden Ayşe Tütüncü, Banu Kanıbelli, Çiğdem Borucu Erdoğan, Ece Merve Yüceer, Ebru Güner Canbey, Gökçe Ağ Karcebaş, İlkim Tongur, Perihan Önder-Ridder ve hayatta olmadığı için eserleri müzikolog Nejla Melike Atalay'dan elde edilen Avniye Nazife Aral Güran isimli dokuz bestecinin 59 adet solo piyano eseri listelenmiştir. Ayrıca piyano öğretim elemanı görüşlerine göre Türk kadın bestecilerin solo piyano eserlerinin eğitimde kullanımının sınırlı olduğu görülmüş, bestecilerin yaygınlaştırılmasına ve eğitim müfredatlarında yer almalarına ilişkin öneriler elde edilmiştir. Ters Yüz Öğrenme Modelinin temel alındığı ve eserlerin Türk kadın bestecilere ait solo piyano eser listesinden seçilip uzman görüşleriyle öğrenci seviyelerine uygunluğunun belirlendiği sekiz haftalık uygulama aşamasına mesleki müzik öğrenimi görmekte olan dört lisans öğrencisi katılmıştır. Çalışmanın Örnek Olay (Özel Durum) Deseni çerçevesinde katılan öğrencilerin her biri bir vaka olarak ele alınmış ve tek tek değerlendirilmiştir. Uygulamada elde edilen gözlem notları ve günlükler içerik analizi ile analiz edilmiş; pilot uygulamadaki bir ve ana uygulamadaki dört öğrencide de "Ders Videosunun İzlenme Durumu", "Ders Materyallerinin Öğrenci Ön Hazırlığına Etkisi", "Ders İçi Beceri Kazanım Durumları" ve "Öğretim Yöntemleri" isimli aynı temaların oluştuğu, ancak her öğrencide farklı kod yoğunluğu elde edildiği görülmüştür. Öğrencilerin almakta oldukları piyano derslerinin öğrenim çıktıları göz önüne alındığında, süreç içinde ve süreç sonunda elde ettikleri "Teknik Becerilere Katkı", "Müzikal Becerilere Katkı" ve "Eser ve Bestecisine Yönelik Araştırmaya İlgi" gibi kod ve kategoriler ile söz konusu öğrenim çıktılarını elde ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra ailenin müziği desteklemesi, ailede müzisyen olması ve piyano eğitimine başlama yaşının ters yüz öğrenme modeli ile hazırlanan ders materyallerini etkili kullanmada olumlu veya olumsuz etkiye sebep olmadığı, bu modelin ön hazırlıkta en etkili olduğu öğrencinin lisans düzeyi göz önüne alındığında bireysel öğrenmenin sorumluluğunun alındığı lisans süreçlerinde daha verimli olduğu sonucu elde edilmiştir. Dört öğrencinin ele alındığı bu çalışmanın sınırlı olduğu, ancak sağlıklı ön hazırlık ve öğrencinin öğrenme sorumluluğunu alabildiği bir piyano eğitimi bakış açısı sunması sebebiyle piyano eğitimcilerine ve piyano eğitimi alan öğrencilere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.