Bursa Nilüfer Çayı suyunun genotoksik etkilerinin balık mikronukleus testi ile değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Şenay Summak

Danışman: NİLÜFER ÇİNKILIÇ

Özet:

Bu çalısmada Bursa' nın önemli su kaynaklarından, evsel ve endüstriyel atıklarla kirlenmekte olan Nilüfer çayında özellikle ağır metaller ve organik maddelerin genotoksiketkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla Oreochromis niloticus (israil sazanı) periferaleritrositlerinde mikronukleus testi gerçekleştirilmistir. Nilüfer çayı, birçok sanayi bölgesinden geçen ve günümüzde kirliliğiyle tanınan bir sukaynağıdır. Çalışmada Nilüfer çayının önemli ve kirlilik oranı yüksek 3 istasyon belirlenmiş ve ayrıca temiz istasyon olarak çayın kaynağa yakın bölgesinden su örnekleri alınarak çalışmalar laboratuvar ortamında gerçekleştirilmistir. Çalışmada kullanılan balıklar canlı olarak temin edilmiş ve çalışma süresince üniversiteye ait havuzlarda temiz suda bekletilerek ortama uyumları saglanmıştır. Toksik etki sebebiyle,çay suyunun ancak %10 ve %20' lik konsantrasyonları, 3 ve 6 günlük sürelerle uygulanmıştır. Her konsantrasyon ve muamele zamanı için 4' er balık kullanılmıştır. Çalışma sonucunda mikronukleus frekanslarının konsantrasyonlar ve muamele zamanları ile karşılaştırıldığında anlamlı artış göstermediği, ancak kirli istasyonlardaki mikronukleusfrekanslarının temiz istasyondakilere oranla anlamlı farklılık gösterdiği bulundu. Total çekirdek anomalisi oranları tüm istasyonlardaki konsantrasyonlar kendi aralarında karşılaştırıldığında, konsantrasyonlar arasında anlamlı bir farklılık bulundu. Muamele zamanları göz önüne alındığında total çekirdek anomalisi oranında anlamlı bir farklılık bulunmamakla beraber istasyonlar arasında temiz istasyonla karşılaştırıldığında total çekirdek anomalisi bakımından anlamlı bir farklılık gözlendi. Çayın kirlilik analizleri, çalışmamızın sonuçları ile karşılaştırıldı ve özellikle ağır metal kirliliği açısından değerlendirildi.