Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Saliha Bilgi
Danışman: CEVDET DEMİR
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Son yıllarda azo boyarmaddelerinin tekstil endüstrisinde kullanımı artmaktadır. Yapılan çalışmalarda azo boyarmaddeleri ve parçalanma ürünlerinin kanserojenik ve mutajenik özellikleri olduğu ve ekolojik sistem için tehdit oluşturduğu belirlenmiştir. Bu yüzden boyama sonrası atık suda kalan boyarmadde miktarı ve varsa parçalanma ürünleri belirlenmelidir. Bu amaçla ilk olarak C.I. Reactive Orange 16 boyarmaddesi belli sürelerle UV ışığı ile fotookside edilerek oluşan parçalanma ürünleri araştırılmıştır. Bu çalışmada fotooksidasyon süresine bağlı olarak absorbans değişimleri UV-VIS spektrofotometresi ile, bağıl yoğunluk değişimleri de GC-MS ile takip edilmiştir. Boyarmaddenin parçalanma hızı ile ilgili kinetik çalışmalar yapılmıştır. Boyarmaddenin 1 00. dk içinde tamamen renginin giderildiği gözlemlenmiştir. Oluşan parçalanma ürünleri GC-MS ile belirlenmiştir. Bu parçalanma ürünleri 6-asetilamino-3-amino -naftalen-2-sülfonik asit, N-(3,4-Bis-hidroksimetil-fenil)-asetamit and ftalik asittir. C.I. Reactive Orange 16 boyarmaddesinin fotookside edilerek oluşan parçalanma ürünleri için uygun mekanizma önerilmiştir. İkinci olarak reaktif ve dispers boyarmaddelerden oluşan 10 adet azo sınıfı boyarmadde ile boyama yapılarak atık suda kalan boyarmadde miktarları HPLC-DAD yöntemiyle belirlenmiştir. Boyama sonrası kumaşlı atık suda bulunan boyarmadde miktarları dispers boyarmaddeler için 0,028-11,374 mg/L arasında iken reaktif boyarmaddeler için 4982,401-10283,710 mg/L arasında bulunmuştur. Katı faz ekstraksiyon geri kazanım değerleri ise % 39,86-84,37 arasındadır. Boyama sonrası oluşan atık suların kimyasal oksijen ihtiyacı ve toplam organik karbon ölçümleri de yapılmıştır. Karışım halindeki atık suda düşük seviyelerde bulunan dispers boyarmaddelerin üst üste çakışan absorbans örtüşmeleri olduğu için spektrofotometrik olarak ayrılamamaktadırlar. Bu örtüşmeleri dikkate alarak çok değişkenli kalibrasyon metotlarından PLS ve PCR ile karışımda bulunan dispers boyarmadde miktarları tayin edilmiştir.