Afet-müdahale-tesisleri yerleşim problemi için bir karar destek sistemi prototipi geliştirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASLI SEBATLI

Danışman: FATİH ÇAVDUR

Özet:

Afet operasyonları yönetimi kapsamında ele alınan faaliyetler, çok sayıda paydaş tarafından, birçok belirsizlik unsuru ve zaman baskısı altında gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda, paydaşların karar verme süreçlerinde bilişim teknolojilerinin kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tez çalışmasında, afet hazırlık aşamasında ele alınan ve olası bir afet sonrası afetzedelerin temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla önceden konumlandırılan, afet-müdahale-tesisleri yerleşim probleminin çözümü için bir karar destek sistemi prototipi geliştirilmiştir. Öncelikle, farklı afet tipleri ile afet operasyonları yönetimi kapsamında ele alınan farklı problem tipleri ve bu problemlerin varyasyonlarını içeren kapsamlı bir veritabanı tasarımı yapılmıştır. Ardından deprem olayı ve geçici-afet-müdahale tesisleri yerleşim problemi için kişisel bir bilgisayarda çalışan bir masaüstü uygulaması geliştirilerek, karar vericilere bütünleşik bir sistem sunulmuştur. Böylelikle, kullanıcıların günlük iş hayatlarında sıklıkla kullandıkları temel ofis programları ortamında çalışabilecekleri ve uygulaması kolay bir yapı sunulmaktadır. Uygulama aşamasında deprem olayı ve Türkiye'nin büyük illerinden Bursa'nın merkez ilçelerinden biri olan Yıldırım ilçesi verileri kullanılarak, geçici-afet-müdahale tesisleri yerleşim problemi çözülmüştür. Afetin yapısı gereği belirsizlik içeren unsurlar ise kullanıcı tarafından arayüzde tanımlanan farklı problem parametreleri ve konfigürasyon seçimlerine bağlı olarak senaryolaştırılmaktadır. Böylelikle çok sayıda afet sonrası durum için dinamik çözümler elde edilmekte ve söz konusu bu çözümler analiz edilebilmektedir. Bu tez çalışmasında, afet-müdahale-tesisleri yerleşim probleminin çözümü için geliştirilen karar destek sisteminin uygulamaya alınması durumunda, lokal yönetimlerin hazırlık aşamasındaki planlama faaliyetlerinde karar verme aracı olarak kullanımı mümkündür. Böylelikle, farklı afet sonrası senaryolar dikkate alınarak, afet-müdahale-tesisleri yerleşim problemi için, tesislerin konumlarının ve sayılarının yanı sıra, bu tesislerde depolanan yardım malzemelerinin envanter düzeylerine ve afet bölgesindeki servis kararlarına ilişkin önemli kararlar önceden verilebilmektedir.