Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: M. Melih Selver
Danışman: VELİ YILGÖR ÇIRAK
Özet:Bu çalışma, Şubat 2005-Ocak 2006 periyodunda Kocadere deresindeki (Bursa) üç balık türünde (113 adet Rutilus rutilus - kızılgöz balığı, 120 adet Blicca bjoerkna - tahta balığı ve 156 adet Scardinius erythrophthalmus - kızılkanat balığı) bulunan helmint türleri ve bunların aylara göre yaygınlığının araştırılması amacıyla yapılmıştır.Çalışma amacıyla yakalanan balıkların nekropsileri yapılmış ve sırasıyla deri, solungaç kapağı ve lamelleri, yüzgeç, göz lensi, sindirim kanalı, mezenter, kalp, karaciğer, dalak, böbrekler ve kas dokusu helmintolojik yönden incelenmiştir. Bulunan parazitler ilk olarak içerisinde %0,9'luk fizyolojik tuzlu su bulunan petri kutularına alınmış, daha sonra Monogenoidea'lar Bouin solüsyonunda; Trematoidea ile Cestoidea'lar %70'lik etil alkol içinde; Nematoda'lar ise 50 ml gliserin + 740 ml %95'lik etil alkol + 210 ml saf su karışımında tespit edilmiş ve sonrasında teşhisleri yapılmıştır.Bakısı yapılan balıklardan, R. rutilus'un %98,3'ü; B. bjoerkna'nın %99,1'i;S. erythrophthalmus'un ise %96,1'i bir veya daha fazla tür parazitle enfekte bulunmuş, bu üç tür balıkta toplamda da 11 farklı tür helmint saptanmıştır. Bu parazit türlerinin üç farklı balık türündeki dağılımları ve yıllık ortalama enfeksiyon oranları ise şöyle olmuştur: B. bjoerkna'da Dactylogyrus sphyrna (%24,2), D. distinguendus (%30,8), Diplostomum spathaceum metaserkeri (%96), Caryophyllaeus laticeps (%2,5) ve Eustrongylides sp. larvası (%8,3); R. rutilus'ta Dactylogyrus crucifer (%59,3), D. spathaceum metaserkeri (%95,6), Bothriocephalus acheilognathi (%0,9), Eustrongylides sp. larvası (%3,5) ve Contracaecum sp. larvası (%0,9); S. erythrophthalmus'ta ise Dactylogyrus difformis (%42,9), D. spathaceum metaserkeri (%80,1), Asymphylodora markewitschi (%1,9), Eustrongylides sp. larvası (%7,7), Contracaecum sp. larvası (%3,8) ve Skrjabillanus scardinii (%15) türleri bulunmuştur. Bu türler arasında D. distinguendus ve S. scardinii, Türkiye helmint faunası için yeni kayıtlardır.Sonuç olarak, her üç balık türünün tüm çalışma periyodu boyunca en az bir helmint türüyle enfekte olduğu saptanmış ve özellikle Contracaecum sp. larvalarının varlığı, tüketici sağlığı yönünden dikkat edilmesi gereken bir husus olarak değerlendirilmiştir.