Finansal serbestleşme, kriz ve finansal işlem vergileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEMİH ŞEN

Danışman: MİRCAN TOKATLIOĞLU

Özet:

Finansal serbestleşme politikaları, 1970'li yıllarda gelişmiş ülkelerde, 1980'li ve 1990'lı yıllarda gelişmekte olan ülkelerde hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda ülkeler, finansal sistem üzerindeki kontrolleri kaldırmışlar, devletin rolünü en az düzeye indirerek sermayenin önündeki giriş ve çıkışları serbest hale getirmişlerdir. Söz konusu politikaların altında yatan en temel amaç, yatırımlar için ihtiyaç duyulan sermayeye daha düşük maliyetlerle erişmek olmuştur. Öte yandan, finansal serbestleşme politikalarını hayata geçiren ülkelerin büyük çoğunluğunun bir süre sonra kriz ve istikrarsızlıklarla karşı karşıya kalması finansal serbestleşmenin sorgulanmasına neden olmuştur. Yaşanan bu kriz ve istikrarsızlıkların ardından finansal işlem vergileri bir önlem niteliğinde sıklıkla tartışılmıştır. Bazı ülkelerde bu vergilerin uygulandığı görülmektedir. Finansal işlem vergilerinin önce IMF ardından AB'nin gündemine gelmesinde küresel kriz etkili olmuştur. Finansal işlem vergileri, finansal araçların alım ve/veya satımına getirilen düşük oranlı, ad valorem esaslı bir vergi niteliğindedir. Verginin başlıca amaçları finansal piyasalardaki kısa vadeli spekülatif işlem hacmini azaltmak ve bu yolla volatiliteyi düşürmek ve devlete gelir sağlamaktır. Bunun yanında küresel kamusal malların finansmanına katkı koymak ve vergilemede adaleti tesis etmek de diğer amaçlarıdır. Türkiye açısından bakıldığında finansal işlem vergileri, finansal istikrarsızlıkların azaltılması ve kamu gelirlerinin arttırılması amacıyla uygulamaya konabilecek yeni bir vergi önerisi niteliğinde görünmektedir.