Güneydoğu Asya Ülkeler Birliği’ne üye ülkelerin (asean) tarım sektörlerinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Abdulhakim Madiyoh

Danışman: SERKAN GÜRLÜK

Özet:

Bu çalışmanın amacı seçilmiş kriterleri kullanarak Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’ne (ASEAN) üye ülkelerin tarım sektörleri performanslarını ortaya koymak, tarım politikalarındaki eksik yönleri belirlemek, rekabet avantajlarını araştırmak ve gıda ve beslenme politikalarına yön vermektir. Bu çalışmada Güney ve Doğu Asya Ülkeler Birliği’ne Üye Ülkelerin Tarım Sektörlerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi konusunda kullanılan veriler 1967-2016 yılları arasında Filipinler, Malezya, Tayland, Endonezya, Singapur, Bruney Darussalam, Vietnam, Laos, Myanmar ve Kamboçya olmak üzere 10 ülkenin zaman serisi verileri olan ikincil verilerdir. Adı geçen ülkelere ait kullanılan veriler 6 kriteri içermektedir; (1) havza toplam tarımsal üretim değeri (2) hayvansal ürünler için kendine yeterlilik miktarı kriteri (3) bitkisel ürünler için kendine yeterlilik miktarı kriteri (4) göç oranı (5) tarımdan kaynaklanan sera gazı emisyonları, ve (6) tarım ürünleri dış ticareti değeri bu kriterler olarak çok kriterlerli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmektedir. TOPSIS ve ELECTRE yöntemi sonuçları karşılaştırıldığında, ideal çözümler oldukça benzerdir. Bu iki yöntemin analiz edilmesiyle, 1967 yılında ASEAN ülkelerinin kurulmasının başlangıcında tarım sektörleri performansında ise en başarılı ülkenin Tayland olduğu ortaya çıkmıştır. 1990 yılında ise Tayland ikinci sıraya geçmiş ve yerine Malezya birinci sırada yer almıştır. 2000 yılından 2016 yılına kadar olan dönemde Tayland ikinci sırada, Malezya ise en başarılı olan ülke tarım sektörleri performansı alanında birinci sırada yer almıştır.