Usibor 1500 çeliğinin ostenitleme sürelerine bağlı olarak çekme özelliklerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Turan Baburoğlu

Danışman: ALİ BAYRAM

Özet:

Sıcak şekillendirme işlemi, ultra yüksek dayanımlı çeliklere soğuk şekillendirme proseslerinde verilemeyecek kompleks şekillerin verilmesi amacıyla son dönemlerde yaygın bir şekilde kullanılan teknolojidir. Sıcak şekillendirme prosesi ile birlikte daha hafif, daha dayanıklı ve daha doğru geometriye sahip parçaların üretilebilmesi mümkün olmaktadır. Bu çalışma için, sıcak şekillendirme prosesine uygun olan ultra yüksek dayanımlı Usibor 1500 çeliği seçilmiştir. Çalışma kapsamında, Usibor 1500 çeliğinin ostenitleme sürelerine bağlı olarak çekme özelliklerinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Deney numuneleri 910 °C'da farklı sürelerde (30 saniye, 90 saniye, 3 dakika, 5 dakika ve 10 dakika) ostenitlenmesi için bekletilmiştir. Müteakiben deney numuneleri suda su verilerek soğutulmuştur. Ardından deney numunelerinin sertlikleri ölçülmüş, mikroyapıları incelenmiş ve çekme testine tabi tutulmuştur. Sertlik ölçümleri sonucu ostenitleme süresi arttıkça sertlikte de artış görülmüştür. Başlangıçta 198 HV civarında olan Usibor 1500 çeliğinin sertliği, 5 dakika ostenitleme süresi ile birlikte 500 HV seviyesine ulaşmıştır. Çekme testi sonucunda ostenitleme süresi arttıkça mukavemette de artış görülmüştür. Çekme mukavemeti 617 MPa civarında olan Usibor 1500 çeliğinin ısıl işlem sonrası çekme mukavemetinin beklenildiği gibi 1500 MPa seviyelerine ulaştığı gözlemlenmiştir