TÜRKÇEYİ YABANCI DİL OLARAK ÖĞRENEN SOMALİLİ ÖĞRENCİLERİN YAZMA BECERİLERİ VE YAZMA KAYGILARI ÜZERİNE BİR İNCELEME


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEHER İPEK

Danışman: Minara Aliyeva Çınar

Özet:

Araştırmanın amacı, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen orta düzeydeki Somalili öğrencilerin yazma becerilerine ait başarı düzeylerini değerlendirmek, yazma becerisine yönelik kaygı düzeylerini tespit etmek ve yazılı anlatımlarında yaptıkları dilbilgisi yanlışlarını ortaya koymaktır. Bu doğrultuda 2018-2019 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi Türkçe Öğretim Merkezinde öğrenim gören orta düzeydeki 53 Somalili öğrenci, araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın nicel verilerinin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Şen ve Boylu (2017) tarafından geliştirilen Yabancı Dil Olarak Türkçe Yazma Kaygısı Ölçeği ve Büyükikiz (2011) tarafından geliştirilen Yazılı Anlatım Dereceli Puanlama Anahtarı’ndan yararlanılmıştır. Nitel veriler de doküman incelemesi yoluyla toplanmış, bu süreçte Veri Toplama ve Çözümleme Formu’ndan yararlanılmıştır. Nitel veriler betimsel analiz yöntemi ile nicel veriler ise betimleyici istatistik tekniklerinin yanında T Testi, Anova, ve Kruskall Wallis test istatistikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nitel sonuçlarına göre Somalili öğrencilerin yazılı anlatım örneklerinde toplam 1983 dilbilgisi yanlışı tespit edilmiştir. Bunların %37,6’sının biçimbilim, %36’sının imla ve noktalama, %14,2’sinin sözcük-anlam, %8,5’inin sesbilim ve %3,7’sinin sözdizimi yanlışları olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu kategoriler de çeşitli alt başlıklar altında detaylandırılmış ve örneklendirilmiştir. Araştırmanın nicel sonuçlarına göre 53 Somalili öğrencinin 20’sinin (%37,7) düşük, 32’sinin (%60,4) orta ve 1’inin (%1,9) de yüksek düzeyde yazma başarısına sahip olduğu ortaya konulmuştur. Bununla birlikte yazma başarısının; cinsiyet, yaş, eğitim seviyesi, Türkiye’de bulunma süresi, Türkçe kitap okuma sıklığı ve yazma sıklığı değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca Somalili öğrencilerin orta düzeyde yazma kaygısına sahip olduğu da belirlenmiştir. Yazma kaygısının cinsiyete ve eğitim seviyesine göre anlamlı bir farklılık oluşturduğu; yaş, Türkiye’de bulunma süresi, Türkçe kitap okuma sıklığı ve yazma sıklığı değişkenlerine göre ise anlamlı bir farklılık oluşturmadığı görülmüştür. Bununla birlikte araştırmaya katılan öğrencilerin yazmaya ilişkin başarı ve kaygı puanları arasında anlamlı bir ilişki görülmemiştir. Araştırmanın Somalilere Türkçe öğretimi alanına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.