Orta Asya`da jeopolitik ve jeoekonomik öğelerin dış politikaya etkileri: Türkmenistan örnekli


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BAHTİYAR KURBANOV

Danışman: CAFER TAYYAR ARI

Özet:

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla, Soğuk Savaş sona ermiştir ve dünya sisteminin değişmesine neden olmuştur. ki kutuplu dünya sistemi yerini çok kutuplu dünya sistemine bırakmıştır.Dağılmadan sonra, çoktandır kendini göstermeyen jeopolitik kavramı yeniden alevlenmiştir. Dağılmayla birlikte Orta Asya bölgesinde güç boşluğu meydana gelmiştir. SSCB zamanında batılı devletler tarafından pek bilinmeyen bu bölge,jeopolitik konumu ile bütün Batılı ve Asya ülkelerinin son derece dikkatini çekmiştir.Batılı ve Asya devletleri tarafından kara delik olarak bilinen bu bölgede güç boşluğu doğmuştur. Zengin doğal kaynaklara sahip olan Orta Asya bölgesi üzerinde çeşitli stratejik ve rekabete dayalı oyunlar oynanmaya başlanmıştır. Bu büyük güçlerin amacı bölgede üstünlük kurmaktır.Orta Asya'da meydana gelen yeni bağımsız devletler dünyaya ayak uydura bilmek ve bağımsızlıklarını, egemenliklerini istikrarlı bir şekilde koruyabilmek için, bölge ülkeleri ve dış ülkeler ile çeşitli ekonomik ve siyasi ilişkiler kurmaya başlamıştır.Dış politika alanında da bir geçiş süreci yaşayan Orta Asya devletlerinin en önemli çalışmaları kendileri arasındaki işbirlikleri ve ekonomik entegrasyon sürecidir. Her devlet ekonomik ve siyasi yönden gelişebilmek için, çeşitli kendine özgü yollar izlemektedir.Bu çerçevede örneğin Türkmenistan kendi çizdiği yolu ile ekonomik ve siyasi yönde ilerlemektedir. Bağımsızlığını kazandıktan sonra Daimi Tarafsızlık statüsüne kavuşan Türkmenistan'ın tek sorunu Batılı ülkelere kapalı olmasıdır. Doğal kaynakları rezervleri bakımından dünyanın sayılı ülkelerinden biri olan Türkmenistan ekonomisini diğer Orta Asya devletleri gibi bağımsızlığa kavuşturmak yolundadır ve bu bağlamda politikalarını izlemektedir.