Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYHAN GÖKSEVEN
Danışman: Nuray Akbudak
Özet:
Son yıllarda tarım arazilerinin yoğun kullanımı sebebiyle toprak
kaynaklı hastalık ve zararlılarla daha fazla karşılaşılmaktadır. Buna bağlı
olarak aşılı fide kullanımı giderek artmaktadır. Aşılı patlıcan
yetiştiriciliğinde farklı botanik sınıftaki anaçlar kullanılabilmektedir. Ancak
patlıcan anaçların tanınmaması, UPOV’da test rehberi bulunmayan nadir türlerden
biri olması ve hergeçen gün piyasaya giren anaç sayısının artması sebebiyle
anaç/kalem kombinasyonları seçiminde zorluklar yaşanmakta ve kombinasyonlardaki
uyumsuzluk sebebiyle bitki ve meyve morfolojisinde olumsuzluklar meydana
gelmekte, kalite ve verim kayıpları ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca anaçların kalem
çeşitlere etkisi ile ilgili olarak farklı görüşler bulunmaktadır. Çalışmada
farklı botanik sınıftaki anaçların kalem çeşitte meydana getirdiği
değişikliklerin belirlenmesi, aşılı patlıcan yetiştiriciliğinde kullanılan
patlıcan anaçlarının tanınması, aralarındaki farklılıkları belirlemede
kullanılabilecek minimum kriterlerin belirlenmesi ve gözlem zamanının etkisinin
belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda ilk olarak 11 adet patlıcan anacının
özellikleri belirlenerek anaçlar arasındaki farklar ve çeşit ayrımında
kullanılabilecek minimum özellikler belirlenmiştir. Ayrıca çalışmanın ikinci kısmında
3 farklı anaç üzerine 4 farklı kalem çeşit aşılanmış olup anaç/kalem
kombinasyonlarının uyumluluğu ile anacın kalem üzerindeki morfolojik etkileri
belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; birçok ülke tarafından iklim
özellikleri nedeniyle belirlenemeyen S.
torvum türünün meyve özellikleri de diğer tür anaçlarla karşılaştırılarak
belirlenmiştir. Ayrıca aşılamanın meyvenin her özelliğini önemli oranda
etkilemediği, her çeşidin her bir özelliğinde anaçların aşıya farklı tepki
verdiği ancak genel olarak anaç/çeşit kombinasyonuna bağlı olarak aşının meyve
morfolojisine özellikle uzun vejetasyon periyodunda olumlu etki yaptığı tespit
edilmiştir.