Gemlik Kurşunlu Başmelekler (H. Taxiarchoi) kilisesi koruma önerisi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Bengisu Özkılavuz

Danışman: ÖZLEM KÖPRÜLÜ BAĞBANCI

Özet:

Bursa, tarih boyunca birçok uygarlık ve kültürü içinde barındırmıştır. Bu sebeple çok çeşitli kültürel miras zenginliğine sahip olmuştur. Osmanlı Dönemi'nde de Müslüman, Yahudi, Ermeni ve Rum kesim bir arada yaşamıştır ve bu kültürlerden günümüze ulaşabilen eserler arasında ibadet yerleri önemli bir yere sahiptir. Özellikle Rum Ortodoks nüfusunun diğer gayrimüslim topluluklara göre daha kalabalık olması Rum Ortodoks kiliselerinin bu kültür varlıkları arasında çeşitlilik ve nicelik açısından önemini arttırmaktadır. Bursa'da Gemlik'e bağlı bir mahalle olan Kurşunlu'nun tarihinin Roma dönemine kadar uzanması ve eski bir Rum köyü olmasından dolayı, Hıristiyan mimarisinin çeşitli eserlerine ev sahipliği yaptığı görülmektedir. Tez çalışması için seçilen 19. yüzyılın başlarında yapıldığı bilinen Başmelekler (H. Taxiarchoi) Kilisesi; Osmanlı Devleti döneminde yapılmış Rum Ortodoks kiliselerinin mimari özelliklerini tam anlamıyla yansıtan, korunması gerekli kıymetli bir eserdir. Tezin birinci bölümünde Gemlik ve Kurşunlu yerleşimlerinin tarihi ve sosyal gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümünde ise Rum Ortodoks kiliselerinin Osmanlı Devleti dönemindeki konumu, mimari plan ve eleman özellikleri irdelenmiştir. Tezin ana gövdesinin başlangıcını oluşturan üçüncü bölümde ise Başmelekler Kilisesi'nin analitik rölövesi çizilmiş, malzeme ve hasar analizleri yapılarak raporlanmıştır. Sonrasında yapıyı oluşturan elemanların dönemleri tespit edilmiş; Bursa ve İstanbul'da bulunan 19. yüzyıl bazilikal planlı Rum Ortodoks kiliseleri incelenmiş ve karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Bu bilgiler ışığında yapının restitüsyon projesi çizilmiştir. Yapının gelecek nesillere doğru ve uzun ömürlü bir şekilde aktarılabilmesi için müdahale önerileri geliştirilmiş ve restorasyon projesi çizilip, raporlanmıştır