XIV-XVI. yüzyıllarda Şirvanşahlar Devleti (Derbendîler Hânedânı)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELNUR ISMAYILOV

Danışman: İlhami Oruçoğlu

Özet:

VI. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın kuzey toprakları Sâsânîler tarafından işgal edilmiştir. Sâsânîler, Azerbaycan'ın bir parçası olan Şirvan toprağında, "Şirvanşah" unvanlı hâkimlerin yönettiği yeni bir devlet kurdular. Şirvan, Halife Ömer bin Hattab'in, zamanında fethedilmiştir. Bundan sonra Şirvanşahlar devleti, Halifeye bağlı bağımsız bir devlet olmuştur. Azerbaycan valisi Yezid bin Mezyed'le birlikte Arap Rabia kabilesinin Şeybaniler kolundan Mezyediler sülalesi hâkim konuma geldi. XI. yüzyıldan sonra Mezyedi Şirvan şahları, Arap kimliklerinden vazgeçip "Kisra" adını alarak Sâsânî soyundan geldikleri iddiasıyla ortaya çıkmışlardır. Bu nedenle XI. yüzyıldan itibaren Şirvanşahlar hanedanı Kesranîler olarak anılmaya başlamıştır. XIV. yüzyıldan sonra ise Şirvanşahlar devletini "Derbendi" adıyla aynı sülalenin başka bir kolu idare etmeğe başladı. 1500'de Şah I. İsmail'in Şirvanşahlar devletini yenmesiyle Savefilere bağımlı hale geldi. 1539'da Şirvanşahlar devleti sona erdi.