Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SELAMİ KARADUMAN
Danışman: HATİCE ŞAHİN
Özet:"Tuĥfetü'l-Ġarįb Netįce-i Dil-Firįb", Monla Ali Bin Süleyman hattıyla 1731 yılında istinsah edilmiştir. Bu eser, Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi Kurşunlu kısmında kayıt numarası 144, mikrofilm arşiv numarası 941 olarak kayıtlıdır. Başka bir nüshası tespit edilemeyen eser, 187 varak ve 23 satırdan oluşmaktadır. Ayrıca eserde bir de harita mevcuttur. Kütüphane katoloğunda müellifin adı Ahmed Hamdi olarak kayıtlıdır. Ancak bu ismin müellif olmadığı eserin sahiplerinden biri olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın giriş bölümünde; çalışmanın konusu ve amacı, eserin künyesi, muhtevası, Türk tarihi ve edebiyatı açısından yeri ve önemi, eserin hazırlanmasında kullanılan yöntem hakkında bilgiler verilmiştir. 18. yüzyıl Türkçesinin daha iyi bir şekilde ortaya konulabilmesine katkı sağlamak amacıyla eserin imlası, ses ve yapı bilgisi incelenmiştir. İmla bölümünde öncelikle, eserdeki ünlülerin ve ünsüzlerin başta, ortada ve sonda nasıl yazıldıkları belirtilmiştir. Ayrıca ünsüzlerin kalın ve ince sıraya göre yazılışları gösterilmiştir. Ses bilgisi bölümünde; ünlü-ünsüz uyumlarına ve fonetik hadiselere yer verilmiştir. Biçim bilgisi başlığı altında ise; türetme ekleri, tür değiştirici ekler, işletme ekleri, kategori ekleri, sıfatlar, zamirler, zarflar ve edatlar örneklendirilmeye çalışılmıştır. Metin bölümünde "Tuĥfetü'l-Ġarįb Netįce-i Dil-Firįb"in çeviri yazılı metni verilmiştir. Dizin bölümünde, "Cibakaya 2.2" dizin programından yararlanılarak metindeki kelimelerin alfabetik sıraya göre dizini oluşturulmuştur. Eserin söz varlığını ortaya koymak ve 18. yüzyıl Türkçesinin söz varlığına katkı sağlamak için yaklaşık olarak 7110 madde başlı söz dizini hazırlanmıştır. Dizindeki kelimelerin hepsi, metindeki sayfa ve satır numarası ile numaralandırılmıştır. Dizin bölümünden sonra ise, kişi ve yer adları dizini de oluşturulmuştur. Eserin sonunda; sonuç bölümüyle birlikte, çalışmada başvurulan kaynaklara, eklere ve öz geçmişe yer verilmiştir.