Tereke kayıtlarına göre Bursa Şehri'nde ekonomik ve sosyal hayat (1703-1710)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Muazzez Gündüz

Danışman: ERSİN GÜLSOY

Özet:

Osmanlı Devleti'nde Şer'iyye Sicilieri'nde yer alan önemli belge türlerinden biri de tereke kayıtlarıdır. Bu kayıtlar mal paylaşımında anlaşamayan kişilerin mahkemeye başvurması ile ya da yetimlerin hakkını korumak amacıyla kadılar tarafından oluşturulan belgelerdir. Ölen kişilerin sahip olduğu tüm mal varlığını gösteren tereke kayıtları, dönemin sosyal ve kültürel hayatının aydınlatılması bakımından önemli bir kaynak niteliğindedir. İçerdiği bilgilerle pek çok açıdan değerlendirilebilen terekeler, dönemin sosyo-ekonomik faaliyetlerinin anlaşılması bakımından değerlidir. Bursa Şer'iyye Sicilieri'nde yer alan B-188, B-190 ve B-155 numaralı defterler içinde yer alan tereke kayıtları bu araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Toplamda 657 tereke kaydı ilk olarak transkript edilip, sonrasında bu veriler farklı açılardan değerlendirilmiştir. Söz konusu defterlerde, bu dönemde Bursa'da yaşayan farklı meslek ve dine sahip kişiler vardır. Söz konusu terekeler arasında Askeri olarak adlandırılan grupla beraber reaya olarak ifade edilen kişilerinde yer alması özelikle bu çalışmayı değerli kılmaktadır. Tereke kayıtlarına göre Bursa'daki ekonomik ve sosyal hayat üzerine tespitler yapmak bu çalışmanın amaçlarından biri olmakla beraber, farklı gelir grubundan olan kişilerin servetlerini analiz etmek de bu çalışmanın diğer amacıdır. Bu kapsam dahilinde söz konusu defterlerde bulunan terekeler incelenmiş ve 18. yüzyılın başlarında Bursa yerelinde kişilerin günlük hayatlarına, servet yapılarına ve refah seviyelerine dair incelemeler yapılmıştır.