Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: SAFFET VATANSEVER
Danışman: Ahmet Emir Dirik
Özet:Günümüz bilgi çağında, dijital kayıtların çok kolay bir şekilde manipüle edilebilir ya da yapay olarak oluşturulabilir olması, dijital kayıt dosyalarının adli analizini önemli bir araştırma konusu haline getirmiştir. Bu kapsamda, ENF (Electric Network Frequency - elektrik şebeke frekansı) ve PRNU (Photo Response Non Uniformity - ışığa olan emsalsiz sensör tepkisi) en çok ilgilenilen araştırma konuları arasındadır. ENF, elektrik şebekesi geriliminin frekansı olup, talep edilen ve harcanan güç arasındaki dengesizliğe bağlı olarak zaman içinde sürekli dalgalanmalar yapar. ENF, belirli koşullarda ses ve video kayıtlarına istemsiz olarak eklenmekte olup, bu kayıtlardan ENF sinyalinin kestirimi yapılabilir. ENF, kayıt süresi doğrulama, içerik doğrulama, videolarda ses ve görüntü senkronizasyonu, elektrik şebekesi tanımlama gibi çeşitli adli analiz işlemlerinde kullanılabilir. PRNU, her sensörün ışığa karşı olan emsalsiz tepkisi olup sensör üretiminde kullanılan silikon levhanın homojen olmayan yapısından ve üretim sürecindeki önlenemeyen kusurlardan meydana gelir. Aynı levhadan üretilen aynı marka ve model kamera sensörlerinin bile PRNU bileşenlerinin farklı olması, PRNU'nun emsalsiz sensör parmak izi olarak değerlendirilmesini sağlar. PRNU, çekilen her imge ve video çerçevesine istemsiz olarak eklenmekte olup, bu görüntülerden PRNU gürültüsünün kestirimi yapılabilir. PRNU temel olarak imge ve videoların kaydedildiği kaynak cihazın tanımlanmasında kullanılır. Bu tez çalışması kapsamında, ses ve video dosyalarının ENF tabanlı adli analizi üzerine kapsamlı bir çalışma yapılmış olup, videolarda ENF varlık/yokluk tespiti, "rolling shutter" mekanizması ile örneklenen videoların her bir çerçevesindeki bekleme süresine bağlı olarak ENF gücünün ve temel ENF harmoniğinin frekansının nasıl değiştiği, video çerçevelerindeki bu bekleme süresinin kestirimi, yine "rolling shutter" mekanizması ile örneklenen videoların kayıt zamanının doğrulanması gibi bir dizi yeni yöntem geliştirilmiş ve sunulmuştur. Bu tezde ayrıca, sorgulanan sosyal medya video çiftlerinin aynı kamera ile kaydedilip kaydedilmediği konusunda PRNU tabanlı karşılaştırmalı bir analiz sunulmuştur.