Bölgesel ve küresel siyaset faktörleri ekseninde Türk dış politikasının değerlendirilmesi (2009-2014)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YASEMİN OĞUZLAR TEKİN

Danışman: İBRAHİM CANBOLAT

Özet:

Tezin inceleme alanını 2009-2014 döneminde Türkiye'nin Avrupa Birliği, İsrail ve Suriye ile kurduğu ilişkiler oluşturmaktadır. Tezde genel olarak, Türkiye'nin çok boyutlu ve yapıcı dış politika aktivizmini sürdürebilmesi için; Avrupa Birliği çıpasını kendi dış politikasının ve demokrasisinin ana ekseni olarak görmesi gerektiği ve aynı zamanda Türkiye'nin bölgesel ve küresel siyaset faktörlerinin konjonktürel gerçekliğe uygun değerlendirmesini yapması gerektiği öne sürülmektedir. Türkiye tarihsel süreçte elde ettiği uzun yönetim geleneğiyle hadiselere geniş boyutlu bakabilmiş, başkalarıyla evrensel düzlemde karşılıklı yarara dayalı ilişkiler modeli geliştirebilmiştir. İsrail ile ilişkilerde söz konusu dönemde yaşanan problemleri bu yaklaşımla aşmak mümkün gözükmektedir. Türk dış politikası'nın 2009-2014 döneminde yaşadığı zorluklar hem Türkiye'nin devlet kapasitesindeki eksikliklerden, hem de mevcut bölgesel ve küresel dengelerin zorluğundan kaynaklanmaktadır. Suriye ile yaşanan sorunlar bu durumun göstergesini oluşturmaktadır. Tezde kullanılan "Osmanlılık" kavramı - halk iradesinin siyasete yön vermesi- Türkiye için söz konusu dönemde karşılaşılan zorlukları çözmede önemli bir araç olabilecektir. Öte yandan, Türkiye yumuşak gücünün önemli bir unsuru olan liberal, çoğulcu niteliklere sahip demokrasiyi kurumsallaştırmada tam bir başarı örneği gösterememiştir. Bu bağlamda AB süreci Türkiye demokrasisinin gelişmesi için önemli bir destek sunmakla birlikte; demokrasinin yerleşebilmesi için birincil öneme sahip olan unsur, iç politikadaki demokrasi destekçileridir. İç politikanın önemli bir unsuru olan devlet-halk ilişkisinin, hak ve yükümlülükler temelinde bilinçlenme ile sağlam ve kalıcı bir sisteme dayandırılması büyük önem taşımaktadır.