Moğol İmparatorluğu'nda barut: Tedariki, kullanımı ve Avrasya halklarına tesirleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, TARİH, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ANIL YASİN OĞUZ

Danışman: Mehmet Tezcan

Özet:

13. yüzyılın Avrasya toprakları, boyunca muhtelif halkların birbiriyle yoğun temasa geçtiği, pek çok kültür ve teknoloji transferinin gerçekleştiği bir sahaydı. Bu toprakları tek bir çatı altında toplayıp İslâm Dünyası, Avrupa ve Çin arasındaki etkileşimleri hızlandıran yegâne durum ise Moğol İmparatorluğu'nun kurulması ve Avrasya'yı hâkimiyet altına almasıydı. Bu etkileşimler arasında en çarpıcı olanı Çin icâdı olan kara barutun Moğol ordusunca uyarlanıp Avrasya genelinde kullanımıydı. Kara barutun Avrupa ve Orta Doğu'ya yayılımında Moğolların doğrudan veya dolaylı etkileri olduğu anlaşılmaktadır. Mevcut anlayışın aksine Moğol ordusu farklı etnik grupları içeren, yetkin bir topçu/mancınık birliğine sahip, dönemin en ileri silahları sayılabilecek barutlu silahları kullanan bir orduydu. Moğol İmparatorluğu yalnızca bir göçebe ordusu olarak görülemez, tam aksine Moğolların ateşli silahlar veya mancınık birlikleri sayesinde galip geldiği pek çok örnek mevcuttur. Tezimiz Moğol İmparatorluğu'nun Doğu Asya'da, Avrupa'da ve Orta Doğu'da barutlu silahlardan faydalandığı kuşatma ve muharebeleri, barut iaşesinin nasıl sağlandığını, kara barutun kaynaklardaki yansımalarını incelemeye çalışmaktadır. Özellikle Çin kaynaklarını merkeze alarak, kara barutun özellikleri, bileşenleri ve terminoloji problemleri üzerinden ilerleyerek Avrasya geneli için geniş bir portre çizilmeye çalışılmıştır.