Akademik Veri Yönetim Sistemi
European Journal of Forest Engineering, cilt.7, sa.2, ss.77-91, 2023 (Scopus)
Orman taşımacılığının planlanması, orman ürünlerinin çıkarılması, yüklenmesi ve taşınması da dahil olmak üzere çeşitli orman operasyonlarının etkili ve uyumlu bir şekilde tasarlanmasını ve uygulanmasını gerektiren karmaşık bir sorundur. Bu operasyonlar, orman ürünleri üretmenin toplam maliyetinin önemli bir bölümünü oluşturur; bu nedenle, en uygun (asgari maliyet/maksimum net kar) ulaşım planının geliştirilmesi ekonomik açıdan artan bir öneme sahiptir. Bilgisayar destekli modeller, orman ürünlerinin taşınmasını planlamak ve sistematik olarak en uygun çözümü aramak için kullanılabilir. Bu çalışmada, iki tomruk kamyonu türü (orta ve büyük boy) dikkate alınarak minimum orman işletme maliyetleri ve orman ürünlerinin maksimum net karı ile en uygun rotaları belirlemek için ağ analizi tabanlı bir Network 2000 programı kullanılmıştır. Çözüm sürecinde, ekstraksiyon işlemi için iki çiftlik traktörü (4x2 ve 4x4) ve yükleme işlemi için iki yükleyici (paletli ve lastikli) değerlendirildi. Minimum maliyetle alternatif, Network 2000 programı kullanılarak belirlendi. Çalışma, Türkiye'nin Bursa şehrinde bulunan Kınık Orman İşletme Şefi'nde (FEC), çeşitli orman ürünlerinin (yani kütük, maden direkleri, endüstriyel odun ve kağıt odun) altı hasat ünitesinden çıkarıldığı ve iki orman deposuna taşındığı beş iniş alanı dikkate alınarak uygulandı. Çalışmada, ilk senaryoda sadece Kınık FEC'de yaygın olarak kullanılan orman deposunun, ikinci senaryoda ise bölgedeki komşu işletmenin orman deposunun da değerlendirildiği iki senaryo için optimum çözüm aranmıştır. İlk senaryodan elde edilen sonuçlar, büyük boyutlu traktör kullanmanın taşıma maliyetini %8 oranında azalttığını ve bu da orman operasyonlarının toplam maliyetinde 1000 TL'nin üzerinde azalmaya yol açtığını gösterdi. İkinci senaryoda elde edilen nakliye maliyeti ve toplam orman işletme maliyeti, büyük boyutlu kamyon durumunda ilk senaryoda elde edilen maliyetten yaklaşık %16 ve %2 daha azdı. Öte yandan, ikinci senaryoda alınan orman ürünlerinin toplam net karı, büyük boyutlu kamyon durumunda ilk senaryoda elde edilen net kârdan yaklaşık 35.000 TL daha fazlaydı. Kayma işlemi için en uygun tarım traktörü, hasat ünitesindeki arazi koşulları ve ekipmanın kullanılabilirliği göz önünde bulundurularak Network 2000 programı tarafından başarıyla seçildi. Aynı şekilde, orman ürünlerinin iniş alanlarındaki dağıtımı dikkate alınarak optimum yükleyici de belirlendi.