Akademik Veri Yönetim Sistemi
20. Uludağ İç Hastalıkları Ulusal Kış Kongresi, Bursa, Türkiye, 2 - 04 Mart 2024, ss.153
Giriş ve Amaç: Kan gazı analizörleri (KGA), elektrolit ve metabolit ölçümlerini birkaç dakika içinde sunma yeteneğine sahiptir ve klinik karar verme sürecini hızlandırmaktadır. Bununla birlikte, bu analizörler tarafından elde edilen sonuçların, otomatize biyokimya analizörleriyle (BKA) ölçülen değerlerin yerine geçip geçemeyeceği konusu tartışmalı bir noktadır. Bu çalışma, kronik böbrek hastalığı (KBH) olanlarda her iki cihazın sonuçlarının karşılaştırılmasını ve klinik uygulamalarda kullanımının geçerliliğini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Yöntem: Bu retrospektif çalışma, Aralık 2022-Aralık 2023 tarihleri arasında yatırılan 320 KBH tanılı hastanın laboratuvar verilerini kapsamaktadır. Glukoz, sodyum (Na), potasyum (K), klor (Cl), hemoglobin (Hb) ve hematokrit (Hct) parametrelerinin ölçümü, Radiometer ABL800 Kan Gazı Analizörü ve Abbott Architect c8000 Klinik Kimya Analizörü ile eş zamanlı olarak gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analiz, Wilcoxon işaretli sıralama testi, Spearman korelasyon analizi ve Bland-Altman uyum analizi kullanılarak yapılmıştır. Yüzdesel yanlılık (% Bias), yüzdesel varyasyon katsayısı (%CV) değerleri hesaplanmıştır ve bu değerler kullanılarak yüzdesel total analitik hata (%TAH) tespit edilmiştir. Kabul edilebilir hata değerleri, Amerika Birleşik Devletleri Klinik Laboratuvar Geliştirme Değişiklikleri (United States Clinical Laboratory Improvement Amendments; US CLIA) standartları ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı'nın İzin Verilen Toplam Hata Hedeflerine Göre Kısa Rehberi’nde belirtilen sınırlar referans alınarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: İki farklı analizör sonuçları arasındaki uyumluluk, Wilcoxon işaretli sıralama testi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, her iki analizörden elde edilen tüm parametreler için istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olduğunu göstermektedir (p<0,05). Hesaplanan yanlılık değerleri, kan gazı analizörlerinin glukoz, Hb, Hct ve Cl’yi yüksek tahmin etme eğiliminde olduğunu; Na ve K’yı ise düşük tahmin etme eğiliminde olduğunu ortaya koymaktadır. İki analizör sonuçları arasında güçlü ve anlamlı bir korelasyon saptanmıştır. US CLIA tarafından belirlenen izin verilebilir hata sınırı, potasyum için 0.5 mmol/L, sodyum için 4 mmol/L, klor için yüzde 5, hemoglobin için yüzde 7, hematokrit için yüzde 6 ve glukoz için ise 6 mg/dL olarak belirtilmiştir. Bland-Altman analizi ile gerçekleştirilen değerlendirme, yöntemler arasındaki %95 uyum sınırı ve fark ortalamaları incelenmesi sonucunda, glukoz, Hb, Hct ve elektrolitler için elde edilen sonuçların, kabul edilebilir sınırların dışında olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca hesaplanan % bias, %CV ve %TAH değerlerinin analizi, bu parametrelerin yine belirlenen kabul edilebilir sınırların dışında kaldığını göstermektedir (Tablo-1). Bu bulgular, analizörler arasında glukoz, Hb, Hct ve elektrolitler için önemli düzeyde uyumsuzluk olduğunu belirtmektedir.
Sonuç: Kronik böbrek hastalığı bulunan bireyler üzerinde yapılan bu çalışma glukoz, Hb, Hct, Na, K ve Cl
ölçümlerinde kan gazı analizörleri ile biyokimya otoanalizörlerinin birbirlerinin yerine kullanılamayacağını ortaya
koymuştur. Bu bulgular, söz konusu analizörler arasında klinik karar verme süreçlerini etkileyebilecek önemli
düzeyde uyumsuzlukların olduğunu göstermektedir ve bu uyumsuzluklar klinik uygulamalar ile hasta yönetimi
açısından dikkate alınmalıdır.