Makroekonomik Dinamikler ve Hisse Senedi Piyasası Tepkileri: CDS Primleri, Döviz Kuru, Faiz Oranları ve Para Arzına BIST 100'ün Duyarlılığının Ampirik Analizi


Ahmetoğulları K.

Politik Ekonomik Kuram, vol.9, no.1, pp.1-16, 2025 (Peer-Reviewed Journal)

  • Publication Type: Article / Article
  • Volume: 9 Issue: 1
  • Publication Date: 2025
  • Journal Name: Politik Ekonomik Kuram
  • Journal Indexes: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Page Numbers: pp.1-16
  • Bursa Uludag University Affiliated: Yes

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'deki BIST 100 endeksi üzerindeki makroekonomik değişkenlerin etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. İncelenen temel değişkenler arasında CDS primleri, döviz kurları, politika faizi, enflasyon ve para arzı (M2) bulunmaktadır. Çalışma, bu değişkenler ile hisse senedi piyasası performansı arasındaki kısa ve uzun vadeli ilişkileri belirlemeyi hedeflemektedir. Özellikle dış ekonomik şokların Türk hisse senedi piyasasını nasıl etkilediğini anlamak ve politika yapıcılara yönelik içgörüler sunmak çalışmanın öncelikli amaçlarındandır. 2005-2024 yılları arasındaki aylık veriler Refinitive Data Stream'den toplanmıştır. ARDL sınır testi yöntemi kullanılarak, farklı düzeylerde bütünleşik olan değişkenler (I(0) ve I(1)) analiz edilmiştir. Ayrıca, hata düzeltme modeli (ECM) kullanılarak kısa vadede dengenin ne kadar hızlı sağlandığı ölçülmüştür. Sonuçlara göre, CDS primleri kısa ve uzun vadede BIST 100 endeksi üzerinde anlamlı ve olumsuz bir etkiye sahiptir. Bu durum, artan ülke riskinin hisse senedi piyasası performansını düşürdüğünü gösterirken, para arzı (M2) pozitif ve anlamlı bir etki oluşturmakta, artan likiditenin piyasa büyümesini desteklediğini ortaya çıkmaktadır. Döviz kurları ve enflasyon ise daha zayıf ve tutarsız etkiler göstermiştir. Hata düzeltme katsayısının negatif ve anlamlı çıkması, kısa vadeli sapmaların yaklaşık %116,67'sinin bir sonraki dönem içinde düzeltildiğini ve piyasanın kısa vadeli şoklara rağmen hızla dengeye döndüğünü göstermektedir. Çalışma, politika yapıcılar için CDS primlerinin düşürülmesinin önemini vurgulamakta ve likiditeyi desteklerken enflasyonu kontrol altında tutmak için dengeli bir para politikasının gerekliliğine dikkat çekmektedir.