Akademik Veri Yönetim Sistemi
Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, cilt.58, sa.4, ss.3540-3557, 2023 (Hakemli Dergi)
Küreselleşme ile birlikte ülkelerin sınırlarını serbest ticarete açması artan rekabet koşullarını da beraberinde
getirmiştir. Ülkeler için ticaret potansiyellerini arttırmak en önemli konu olmuştur. Bu amaçla uluslararası ve
bölgesel ticari örgütler kurulmuş, böylelikle uluslararası ticaretin kolaylaştırılması ve geliştirilmesi
hedeflenmiştir. Türkiye de sahip olduğu stratejik konumu sebebiyle uluslararası ticaret hacmini geliştirebileceği
önemli fırsatlara sahiptir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkelerine
ihracat potansiyeli analiz edilerek potansiyel ihracat pazarı niteliğinde olan Şanghay İşbirliği Örgütü ülkelerinin
tespit edilmesi olarak belirlenmiştir. İran haricinde verilerine ulaşılabilen Çin, Rusya, Hindistan, Kırgızistan,
Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan ve Pakistan’ın 2000-2020 yılları arasındaki yıllık verileri analize dâhil
edilmiştir. Çalışma sonucunda Türkiye’nin örgüte üye ülkelerden Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan ve
Hindistan’a ihracat potansiyelinin üzerinde fiili ihracat yaptığı gözlemlenmiş; Rusya’ya ise ihracat potansiyeline
yakın bir seviye fiili ihracat gerçekleştirdiği görülmüştür. Bununla birlikte Çin ve Kazakistan’a gerçekleştirilen
fiili ihracatın ihracat potansiyelinin altında olduğu ve Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkeleri içerisinde bu iki
ülkenin önemli hedef ihracat pazarları olduğu tespit edilmiştir.
Countries' opening their borders to free trade has brought with it increased competition conditions with
globalization. The increase in the trade potential has been the most important issue for countries. For this purpose,
international and regional trade organizations have been established, thus it has aimed facilitating and developing
international trade. Due to its strategic position in Turkey, it has important opportunities to improve its
international trade volume. In this context, the paper aims to determine the countries of the Shanghai Cooperation
Organization, which are potential export markets by analyzing Turkey's export potential to Shanghai Cooperation Organization member countries. Apart from Iran whose data can not be accessed, the annual data of China,
Russia, India, Kyrgyzstan, Tajikistan, Kazakhstan, Uzbekistan and Pakistan are included in the analysis between
the years 2000-2020. As a result of the paper, it is observed that actual exports of Turkey are more than its export
potential to Tajikistan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Pakistan and India, while it is determined that actual exports to
Russia are at a level close to its export potential. In addition, it has been determined that the actual exports to
China and Kazakhstan are below the export potential and these two countries are important target export markets
among the Shanghai Cooperation Organization member countries.