Türkçe ve Türk Kültürü Ders Kitaplarındaki Metinlerin Kök Değerler Açısından İncelenmesi


Çetin A., Kıvrak N., Yalçın Z., İpek O.

Uluslararası Etnopedagoji Dergis, cilt.4, sa.2, ss.66-81, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Araştırmanın amacı, yurt dışındaki Türk çocuklarına yönelik olarak MEB tarafından hazırlanan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarındaki metinlerin, Türkçe Dersi Öğretim Programında (2019) yer alan kök değerler bakımından görünümünü ortaya koymaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için araştırma doküman incelemesi yöntemiyle tasarlanmıştır. MEB tarafından 2019 yılında yayımlanan Türkçe ve Türk Kültürü 5.,6.,7. ve 8. seviye ders kitaplarında yer alan okuma metinleri araştırmanın dokümanlarını oluşturmaktadır. Araştırmanın veri analizi sürecinde sistematik kodlama işe koşulmuş, inceleme ölçütü olarak 2019 MEB Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan kök değerler sınıflandırması kullanılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre kök değerler; “adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik” olarak sıralanmaktadır. Ayrıca verilerin toplanması ve analizi sürecinde araştırmacılar tarafından geliştirilen “İnceleme Formu” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda dinleme ve okuma metni türlerinde olmak üzere toplam 227 metin incelenmiş ve bunların 114’ünün kök değerlere ilişkin içeriğe sahip olduğu, 113’ünün ise olmadığı bulgulanmıştır. Ayrıca kitapların içerisinde 5. sınıf düzeyinde 45, 6. sınıf düzeyinde 60, 7. sınıf düzeyinde 64 ve 8. sınıf düzeyinde 38 olmak üzere toplam 210 kök değere yer verildiği belirlenmiştir. Kitaplarda yer alan metinlerde en çok vurgulanan kök değerin sevgi olduğu görülmüştür. Bu değeri, sırasıyla vatanseverlik ve yardımseverlik değerleri takip etmiştir. Sabır, dürüstlük ve öz denetim ise metinlerde en az işlenen değerler olarak dikkat çekmiştir. Öte yandan 5. ve 7. seviye ders kitaplarında tüm kök değerlere ilişkin içeriklere rastlanırken, 6. seviye ders kitabında dürüstlük değerine, 8. seviye ders kitabında ise dürüstlük değerinin yanında öz denetim ve sabır değerlerine yer verilmediği ortaya konulmuştur