International Journal Of Eurasia Social Sciences, cilt.13, sa.47, ss.290-307, 2022 (Hakemli Dergi)
Değerler eğitiminin erken çocukluk yıllarından itibaren formal ve informal süreçlere dahil edilmesi
çocukların toplumsal ve evrensel değerleri daha hızlı ve etkili şekilde içselleştirmelerine büyük
katkı sağlamaktadır. Görsel ve işitsel olması nedeniyle aktif bir medya aracı olan televizyon da bu
konuda önemli bir araç niteliğindedir. Çocukların televizyon ve diğer dijital medya araçları
karşısında geçirdikleri süreler göz önüne alındığında bu araçların doğru amaçlara hizmet etmesi
beklenmektedir. Sosyal öğrenme kuramına göre bireylerin davranışları model alma, taklit ve
gözlem yolu ile öğrendiği dikkate alındığında özellikle küçük çocuklar için hazırlanan çizgi filmlerin
içeriği ve karakterlerin sergilediği davranışlar bu bağlamda önem arz etmektedir. Bu nedenle son
yıllarda özellikle çocuklar için hazırlanan yerli yapım çizgi filmlerde kültürel ve evrensel değerlere
yer verilmeye çalışılmaktadır. Bu araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri
çizgi filmlerde yer verilen temel değerlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel bir durum
çalışması olan bu araştırmada çok basamaklı bir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle
anaokulu ve anasınıflarına devam eden, 4- 5 yaşlarında 150 çocuktan en çok izledikleri çizgi
filmlerin ismi alınmıştır. Çocuklar tarafından en çok tercih edilen çizgi filmler arasından ilk beş
sırada yer alanlar belirlenerek, bunların her birinin yayınlanan bölümlerinin %25’i rastgele
seçilerek, veri toplanacak örneklem grubu belirlenmiştir. İzlenen bölümler temel değerler
açısından incelenmiştir. Araştırmanın yapısı gereği veriler içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi
kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmaya göre en çok tercih edilen çizgi filmler sırasıyla;
Pijamaskeliler, Rafadan Tayfa, Niloya, Pepee ve Kral Şakir’dir. Bu çizgi filmlerin kendi içinde farklı
değerleri ön plana çıkarmasına karşılık genel olarak tümünde yardımseverlik, iş birliği ve dostluk
gibi sosyal değerlere çokça yer verildiği, bunun yanı sıra dürüstlük ve eşitlik gibi etik değerlere ise
yok denecek kadar az yer verildiği görülmüştür.
The inclusion of values education in formal and informal processes from early childhood makes a
great contribution to children's internalization of social and universal values more quickly and
effectively. Television, which is an active media tool due to its visual and auditory nature, is an
important tool in this regard. Considering the time children spend in front of the television, it is
expected that this tool will serve the right purposes. According to social learning theory, when it
is considered that individuals learn behaviors through modeling, imitation and observation, the
content of cartoons prepared especially for young children and the behaviors exhibited by the
characters are important in this context. For this reason, in recent years, it has been tried to
include cultural and universal values in domestically produced cartoons especially for children. In
this study, it is aimed to examine the basic values in the cartoons that preschool children watch
most. This study is a descriptive case study and a multi-step sampling method was used in the
study. First of all, for this study, the names of the cartoons they watch the most were taken from
150 children aged 4-5, attending kindergarten and kindergarten. Among the most preferred
cartoons by children, the top five cartoons were determined, and 25% of the published episodes
of each of them were randomly selected, and the sample group to collect data was determined.
The episodes watched were examined in terms of basic values. Due to the nature of the research,
the data were analyzed using content analysis and descriptive analysis methods. According to the
research, the most preferred cartoons are respectively; The people of Pijamaske are Rafadan
Tayfa, Niloya, Pepee and King Şakir. Despite the fact that these cartoons have different values in
themselves, it has been seen that values such as benevolence, cooperation and friendship are
mostly included in all of them, while values such as honesty and equality are given little or no
place.