Günlük Hayatta ve Dinî Pratiklerde Erteleme Davranışı Üzerine Nitel Bir Araştırma


İrk E., Kars M. S., YILDIRIM S., SERBEST K.

İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, cilt.10, sa.1, ss.21-51, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Bu araştırmanın temel amacı, erteleme davranışına yol açan faktörleri tespit etmek ve bu davranışın günlük hayattaki ve dinî pratiklerdeki rolünü incelemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada yarı yapılandırılmış görüşme tekniği tercih edilmiştir. Araştırmaya katılmayı kabul eden 30-45 yaş aralığında aktif çalışma hayatı içinde olan 10 erkek ve 10 kadın olmak üzere toplam 20 katılımcı ile yüz yüze ve online olarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA 2022 programı kullanılarak tematik içerik analizine tâbi tutulmuştur. Araştırmamızda erteleme davranışı, genel ve dinî alanda olmak üzere iki kısımda ele alınmıştır. Araştırma sonucunda genel erteleme davranışının ortaya çıkmasında zaman yönetimindeki eksikliğin ve görevin niteliğinin en etkili iki temel faktör olduğu görülmüştür. Erteleme davranışının katılımcılarda öfke, stres, sıkıntı, kaygı gibi olumsuz duygulara yol açtığı tespit edilmiştir. Katılımcıların genel erteleme davranışıyla başa çıkmak için zamanı verimli kullanma ve motivasyonu artırma faktörleri üzerinde durduğu gözlenmiştir. Dinî pratiklerde yapılan erteleme davranışında manevî zayıflık faktörünün ilk sırada geldiği tespit edilmiştir. Dinî pratikleri ertelemenin katılımcılarda öfke, kaygı, huzursuzluk gibi olumsuz duyguların yanı sıra günahkârlık ve pişmanlık gibi duyguları da ortaya çıkardığı görülmüştür. Dinî pratiklerde erteleme davranışıyla mücadele etmede katılımcıların daha çok dinî/manevî yönden gelişim üzerinde durdukları saptanmıştır.
The main purpose of this research is to determine the factors that lead to procrastination behavior and to examine the relationship of this behavior with daily life and its role in religious practices. In this study, where qualitative research method is used, semi-structured interview technique is preferred. Face-to-face and online interviews were conducted with 20 participants, consisting of 10 men and 10 women, aged between of 30-45 years who agreed to participate in the research. The obtained data is analyzed with thematic content analysis using the MAXQDA 2022 program. In our research, procrastination behavior is considered in two parts as general and religious. The research revealed that the lack of time management and the nature of the task were identified as the two most influential fundamental factors in the emergence of general procrastination behavior. It is indicated that procrastination behavior led to negative emotions such as anger, stress, frustration, and anxiety among the participants. The participants were observed to emphasize factors such as effective time management and increasing motivation to cope with general procrastination behavior. In the procrastination behavior related to religious practices, it was observed that spiritual weakness ranked first among the factors. The procrastination of religious practices not only triggered negative emotions such as anger, anxiety, and restlessness among the participants but also brought forth feelings of sinfulness and regret. In coping with procrastination behavior in religious practices, participants were found to emphasize more on religious/spiritual development.