I. IUSTINIANUS DÖNEMİNDE SOSYAL DURUM VE DİNİ MİMARİYE ETKİLERİ


Creative Commons License

Kaya E.

Amisos, cilt.9, sa.138, ss.138-162, 2024 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 9 Sayı: 138
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.48122/amisos.1511814
  • Dergi Adı: Amisos
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Root Indexing, Sobiad Atıf Dizini
  • Sayfa Sayıları: ss.138-162
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

I. Iustinus'un çağrısıyla başkent Constantinopolis'e gelen yeğeni I. Iustinianus, I. Iustinus tarafından 527 yılında eş imparator ilan edilmiş ve daha sonra aynı yıl tek imparator olmuştur. I. Iustinianus'un Dönemi’nde imparatorluğun çeşitli yerlerinde yapıların onarımına öncülük etmesi, sanat ve mimariyi desteklemesi 6. yüzyılı önemli kılmıştır. Constantinopolis'te hipodromda yapılan araba yarışları, halkın adrenalin tutkusunu sürdürmesini sağlamıştır. Ancak bir olay sonucunda çıkan isyan, kente ve önemli yapılara zarar vermiştir. I. Iustinianus, Nika İsyanı'nı ordu komutanı aracılığıyla bastırarak önemli bir kıyım gerçekleştirmiştir. Bu olaylar, imparatorluğa zarar verse de I. Iustinianus, Hagia Sophia Kilisesi'nin inşa edilmesini sağlayarak halkı inanç aracılığıyla kazanmıştır. Anthemios ve Isidoros gibi matematikçi ve fizikçi mimarlara görev vererek Hagia Sophia'nın yapımını başlatmıştır. I. Iustinianus Dönemi Bizans dini mimarisinde merkezi kubbe, kilisede tek tanrılı inançlardaki evrensel hâkimiyetin simgesel önemini vurgulayarak dikkat çekmiştir. Dolayısıyla, I. Iustinianus Dönemi Bizans mimarisi ve sanatında önemli bir dönüm noktası olmuştur. 6. yüzyılın ilk yarısında Nika İsyanı’nın başkent mimarisinde bir dönüşüme sebep olabileceğinin öngörülmemesi ve bir imparatorun mimari ve sanat konusunda doğrudan teşvik edici ve destekleyici olmasıyla birlikte imparatorluk bütçesinin bir kısmının mimari ve sanat alanında kullanılması dönemin en belirgin özelliği olmuştur. I. Iustinianus’un imparatorluğu öncesinde, I. Iustinus Dönemi’nde tecrübe kazanmasının yanı sıra akıllı bir kadın olan eşi Theodora’nın da desteğiyle güçlü bir politika yürütmüştür. İmparatorluk sınırları içinde birçok yapı onarımı ya da inşasında doğrudan etkisi olan I. Iustinianus’un toplumsal hareketleri ve orduyu başarılı yönetmesi imparatorluğun en geniş sınırlarına ulaşmasını da sağlamıştır. Askeri başarısının yanı sıra özellikle dini mimari ve sanatta attığı adımlarla toplumun desteğini almıştır.

Justinian I, summoned to the capital Constantinople by his uncle Justinus I, was declared co-emperor in the year 527 and later became the sole emperor in the same year. His leadership during the period of Justinian I. played a crucial role in the restoration of buildings across various locations in the empire, making the 6th century significant in terms of art and architecture. The chariot races held in the Hippodrome in Constantinople during this time contributed to sustaining the public's adrenaline passion. However, a rebellion that erupted as a result of an incident caused damage to the city and important structures. Justinian I. suppressed the Nika Rebellion through the intervention of the army commander, conducting a significant massacre. Despite the harm caused to the empire by these events, Justinian I. won the people's favor from a religious perspective by overseeing the construction of the Hagia Sophia Church. He initiated the construction of Hagia Sophia by assigning tasks to mathematician and physicist architects such as Anthemios and Isidoros. Justinian I.'s reign marked a turning point in Byzantine religious architecture with the emphasis on the central dome, symbolizing the importance of the celestial dome in monotheistic beliefs within the church. Therefore, the era of Justinian I. became a significant milestone in Byzantine architecture and art. The unforeseen transformation in the capital's architecture due to the Nika Rebellion in the first half of the 6th century, along with the direct encouragement and support of an emperor in architectural and artistic matters, was a distinctive feature of the period. Besides gaining experience during the reign of Justinus I. before his own rule, Justinian I., with the intelligent support of his wife Theodora, pursued a strong policy. His effective governance of societal movements and the army within the borders of the empire directly influenced numerous building repairs and constructions, contributing to the empire's expansion to its widest boundaries. In addition to his military successes, he garnered support from the society, particularly through his steps in religious architecture and art.