Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ulusal Psikoloji Lisansüstü Öğrencileri Kognresi, Antalya, Türkiye, 5 Eylül - 07 Ekim 2024, ss.1
Bireylerin Kolektif Eyleme Katılım Niyetlerini Etkileyen Unsurların, Sosyal Kimlik Modeli ve Benlik Düzenleme Odağı Kuramı Açısından İncelenmesi
Bireylerin kolektif eyleme katılmalarında etkili unsurlar, Kolektif Eylemde Sosyal Kimlik Modeli (İngilizce kısaltmasıyla SIMCA) ve Düzenleme Odağı Kuramı (DOK) çerçevesinde incelenmiştir. İlk olarak, bireylerin kolektif eyleme katılma niyetlerinin DOK’tan hareketle öngörüldüğü gibi, kişilerin baskın olan benlik düzenleme odağına (kaçınma veya yaklaşma odağı) ve bu kişilere sunulan eyleme davet mesajının içeriğine (kazanç-odaklı, kayıp-odaklı veya nötr) göre farklılaşıp farklılaşmadığı test edilmiştir. İkinci olarak SIMCA; kendilerine eyleme davet mesajı sunulan katılımcı gruplarında ayrı ayrı sınanmıştır. Son olarak, modeldeki bazı değişkenler arasındaki ilişkilerin gücünün, katılımcıların aldığı davet mesajının içeriğine bağlı olarak farklılaşacağına yönelik hipotezler sınanmıştır. Bunun için, Türkiye’de yükseköğrenim görmekte olan, cinsiyetini “kadın” olarak belirten 312 gönüllü katılımcı deneysel koşullardan birine seçkisiz olarak atanmıştır. Bu üç koşul; kayıp-odaklı, kazanç-odaklı ve nötr mesaj koşullarıdır ve bu koşullarda sırasıyla 102, 104 ve 106 katılımcı yer almıştır. Her bir koşuldaki bireyler, “kaçınma odağı baskın” veya “yaklaşma odağı baskın” olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Tüm katılımcıların kolektif eyleme katılma niyetleri ölçülmüştür. Sonuçlar, bireylerin kolektif eylem niyetlerinin, baskın olan benlik düzenleme odaklarına ve eyleme davet mesajının içeriğine göre değiştiğine ilişkin hipotezleri desteklememiştir. İkinci olarak, SIMCA üç koşuldaki katılımcılardan gelen veri üzerinde ayrı ayrı sınandığında, veriler her koşulda modele iyi uyum sağlamıştır. Beklentilerle uyumlu olacak şekilde, modelin bileşenlerinden grupla özdeşleşme ile adaletsizlik algısı arasındaki ilişki, kazanç odaklı mesaj koşulu dışındaki koşullarda, pozitif ve anlamlı bulunmuştur. Modeldeki değişkenler arası ilişkilerin güçlerinin koşullara göre değişeceğine ilişkin diğer hipotezler ise desteklenmemiştir. Araştırma bulguları yöntemsel ve kuramsal kısıtlılıklar gözetilerek tartışılmıştır. Ayrıca araştırmanın katkılarına da tartışma bölümünde yer verilmiştir.