Cimrilik olgusu, antik çağlardan beri insanların iç dünyasında merak uyandıran bir konu olagelmiştir. Farklı kültür ve medeniyetler içerisinde cimrilere/cimriliğe dair yer alan atasözü, hikâye, vecize, şiir gibi yazılı ve sözlü edebiyata çokça tesadüf edilmesi evrensel bir temaya dönüştüğünün göstergesidir. Bu nedenle felsefeden psikolojiye, ilahiyattan edebiyata kadar birçok alanda doğrudan veya dolaylı olarak cimrilik konusunu ele alan eserler telif edilmiştir. Edebiyat sahasına gelindiğinde ise cimriliğin diğer disiplinlere nispeten daha kapsamlı ve farklı açılardan işlendiği mülahaza edilir. Bunda edebiyatın sözlü ve yazılı kültürü kapsayıcı yönünün yanı sıra toplumun her kesimine hitap ediyor olmasının rolü vardır. Klasik Arap edebiyatı eserlerinin hemen hepsinde yer alan cimrilik bahsi ahlaki açıdan olduğu kadar kültürel yönüyle de ele alınmıştır. İslam’ın öğüt verme geleneğine bağlı kalınarak zemmedilen cimrilik, bireysel ve toplumsal yozlaşmanın temel öğelerinden sayılmıştır. Cimri psikolojisini enine boyuna irdeleyerek tenkit eden edipler ilginç bir şekilde cimrilere mizahi bir hüviyet kazandırmayı da ihmal etmemişlerdir. Bu çaba ve gayret Klasik dönem Müslüman Arap toplumunun cimri tasavvurunu değişik açılardan yansıtmayı başarmış gibi görünmektedir. Bu makale klasik Arap edebiyatı kaynaklarında tasvir edilmeye çalışılan cimri(lik) karakterini incelemeyi hedeflemiştir.
The phenomenon of miserliness has been a subject of curiosity in the inner world of individuals since ancient times. The prevalence of proverbs, stories, aphorisms, poems, and other literary forms related to miserliness across various cultures and civilizations indicates its transformation into a universal theme. Consequently, works directly or indirectly addressing the topic of miserliness have been composed in various fields, ranging from philosophy to psychology, theology to literature. In the realm of literature, it is observed that miserliness is explored more comprehensively and from different perspectives compared to other disciplines. This is attributed to the inclusive nature of literature, which addresses all segments of society, along with its oral and written cultural aspects. In classical Arabic literary works, the theme of miserliness is not only approached from a moral standpoint but also examined in its cultural dimension. Miserliness, criticized within the framework of Islamic admonitory tradition, is considered a fundamental element of individual and societal moral decay. Literary figures, while critically examining the psychology of miserliness, have intriguingly endowed misers with a humorous character. This effort and endeavor seem to have successfully reflected the conception of miserliness in Classical Muslim Arab society from various angles. This article aims to examine the miserly character portrayed in classical Arabic literary sources.
