NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ


Creative Commons License

Gülgeç Y. B.

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, cilt.14, sa.1, ss.315-328, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 14 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.21492/inuhfd.1213531
  • Dergi Adı: İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Legal Collection, EBSCO Legal Source, HeinOnline-Law Journal Library, vLex, Directory of Open Access Journals, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.315-328
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türk Anayasa Mahkemesi denetimine tâbi kılınmış anayasaya aykırı normları iptal etme yetkisine sahiptir. Anayasaya aykırı olabilen ve iptal edilebilen şey belli sözcük, ifade veya cümleler gibi metin parçaları değil, normlardır. Normlar ise metinlerin kendisi değil, metinlerden çıkan anlamlardır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesinin yetkisinin belirlenmesi açısından ayrılma teorisinin önemi büyüktür. Ayrılma teorisi tek bir hukuk normunun hangi unsurlardan müteşekkil olduğuyla ilgilenir. Her hukuk normunda muhatap, konu ve gereklilik olmak üzere üç unsurun bulunması gerekir. Kimi durumlarda anayasaya aykırı olan normun iptali norm metninden bazı ifadelerin çıkarılmasıyla gerçekleştirilemez. Bu durumlarda metinden ifadelerin çıkarılmasıyla yetinilmesi anayasaya aykırı normla birlikte, anayasaya uygun olan normun da iptal edilmesine yol açabilir. Yalnızca anayasaya aykırı normu iptal etmek suretiyle yetkisini anayasaya uygun biçimde kullanmak isteyen Mahkemenin norm metninde değişiklik yapması icap eder. Çalışmada bu gibi durumlarda Anayasa Mahkemesinin “norm metnini değiştirerek iptal” yetkisine sahip olduğu, bu yetkide anayasaya aykırı herhangi bir durum olmadığı iddia edilmektedir. Bu iddia Türk Anayasa Mahkemesinin bir kararı üzerinden ve Mahkemenin yetkisine ilişkin anayasal hükümler dikkate alınarak savunulmaktadır.
The Turkish Constitutional Court has the power to annul unconstitutional norms subject to its review. The thing that can be unconstitutional and can be annulled is not a piece of text such as certain words, expressions or sentences but norms. Norms are not the pieces of text but the meaning to be extracted from them. Therefore, the theory of individuation is crucial for the determination of the Constitutional Court’s power. The theory of individuation concerns itself with which elements a single legal norm must be composed of. Each legal norm must comprise the elements of addressee, subject and requirement. In some cases the annulment of the unconstitutional norm cannot be carried out through the elimination of certain expressions from the text of the norm. In these cases contenting with the elimination of certain expressions from the text may lead to the annulment of constitutionally unproblematic norms. The Court needs to revise the text of the norm if it wishes to employ its power in a constitutionally permissible way by only annulling the unconstitutional norm. The article claims that the Constitutional Court possesses the power of “annulment by revision” and that this power is in no respects contrary to the Constitution. This claim is defended by reference to a decision of the Turkish Constitutional Court and by taking into consideration the constitutional provisions related to the powers of the Court.