Okul öncesi dönemdeki sosyal yeterlik Sosyal duygusal becerilere ilişkin bir yapı çalışması

Öztürk A., Sayıl F. M.

18. Ulusal Psikoloji Kongresi, Bursa, Türkiye, 9 - 12 Nisan 2014

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Bursa
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Okul Öncesi Dönemdeki Sosyal Yeterlik: Sosyal Duygusal Becerilere İlişkin Bir Yapı Çalışması

Dr. Ahu Öztürk

Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü

F. Melike Sayıl

Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü

Anahtar Sözcükler: Sosyal Yeterlik, Sosyal Duygusal Beceriler, Okul Öncesi Dönem

Okul öncesi dönemde yapılan çalışmalar incelendiğinde “sosyal yeterlik” kavramının yerine genellikle; akran ilişkilerinde işlevsellikle ilgili değişkenlerin (örn. popülerlik, akran kabulü) kullanıldığı görülmektedir (Dunn, 2004; Rose-Krasnor, 1997). Oysa ki, en temel düzeydeki becerilerin bir arada ve etkili biçimde çalışması sonucunda, çocuğun sosyal ilişkilerinde daha başarılı olabileceği ve bu yolla bireyle ilgili genel “sosyal yönden yeterli olma” yargısına ulaşılabileceği ileri sürülmektedir (Rose-Krasnor, 1997; Rose-Krasnor ve Denham, 2009)

Bu araştırma; Rose-Krasnor’un (1997) ileri sürdüğü beceri düzeyine özel gelişimsel yapılanmanın sınanmasını amaçlamaktadır. Araştırmada 4-6 yaşları arasında 109 çocuk ile ilgili tarama, gözlem ve yarı-yapılandırılmış görevler yoluyla öğretmenler, anneler ve çocuklardan veriler elde edilmiştir. Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal yeterlik becerilerinin eşgüdüm içinde işlev görüp görmediğine dair önerme, faktör analiziyle sınanmaktadır.

Sosyal-duygusal yeterlik için araştırma kapsamında seçilen becerilerin bir arada işlev görüp görmediğini ya da hangilerinin bir arada işlev gördüğünü saptamak için, araştırmada ölçülen 8 değişkene (duygu düzenleme, temel akademik beceriler, iletişim becerileri, bağlanma güvenliği, duyguların nedenlerini anlama, zihin kuramı becerileri, oyun bozma ve isteksizlik) ait puanlara açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Bulgular, sosyal-duygusal yeterlik becerilerinin örneklemde iki alt boyuta sahip bir yapı sergilediğine ve araştırmada ölçülen becerilerin arasındaki ilişkilerin okul öncesi dönemde eşgüdüm içinde çalışmaya başladığına işaret etmektedir.

Kaynaklar

Dunn, J. (2004). Children's friendships: The beginnings of intimacy. Oxford: Blackwell.

Rose-Krasnor, L. (1997). A nature of social competence: a theoretical review. Social Development, 6(1) , 111-135.

Rose-Krasnor, L., ve Denham, S. (2009). Social-emotional competence in early childhood. K. H. Rubin, W. M. Bukowski, ve B. Laursen içinde, Handbook of peer interations, relationships and groups (s. 162-179). New York, NY: Guilford Press.