Klasik Arap edebiyatında görme kusurlarına ilişkin aktarımlar içerisinde en yoğun malzemeyi âmâ figürü ve körlük teması etrafında kurgulanan rivayetler oluşturur. Bu rivayetlerin muhteva ve yapısına bakıldığında bir kısmının mizahi bir formda kaydedildiği, bazısının üretiminde ise hiciv, teşbih, mesel, ironi, tahkir vb. kullanılarak mizahi bir yaklaşım sergilenmediği görülür. Her dönem ve toplumda olduğu gibi kadim dönem Arap toplumunda da savaş, kavga, bakımsızlık, genetik rahatsızlıklar vb. sebeplerle hiç de azımsanmayacak bir sayıya ulaşan âmâ figürü, hem nazım hem nesir ürünlerinde sık sık edebiyat ve mizaha konu olmuş, yaratıcı şair ve nesir yazarları sayesinde komik hikâyelerin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bu makale çalışmasında, son derece insani bir durumun -körlük engelinin- bilhassa anekdotik yönü üzerinde durulmuştur. Çalışmanın giriş kısmında Arap dilinde “kör” anlamına gelen kavramlar zikredildikten sonra konuyla ilgili literatür tanıtımı yapılmış, ardından klasik kaynaklarda âmâlara dair kayda geçen rivayetler aktarılarak bunların ışığında Müslüman toplumlarda yaşayan körlerin durumlarına ilişkin tespitlere yer verilmiştir.
Humorous narratives fictionalized around the theme of blindness and the figure of the blind are the most common subjects among the stories related to visual defects in Classical Arabic literature.When the structure and content of these narratives are analyzed, it is realized that some of them are recorded in a humorous form and in production of some others such as satire, simil, parable, irony, defarmation,etc. are not dealt with in humorous approaches. As in every era and society, in ancient Arabic society, the character of âmâ which reaches a great number because of war, fight, squalidity, genetic disorder and etc. Became a subject of literature and homour in the form of both in verse and prose, and paved the way of formation of funny stories by both creative poets and authors. In this article, the handicap of the blind, which is very humanistic, is emphasized especially in an anectodal way. In the introduction part, after the concepts that have the “blind” meaning had been mentioned, literature about the subject was introduced and then some detection about the situation of the blind living in Muslim societies are included in light of the narrations about ‘ama’ in classical sources.
