Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.30, sa.2, ss.423-441, 2021 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada Orta Çağ
Yahudi-Hıristiyan reddiye geleneği açısından hem kendi dönemindeki hem de
kendinden sonraki polemikçilere içerik ve yöntemsel açıdan katkı sağlamış olan Al
Tehi Ke-Avoteyha Risalesi konu ve analiz edilmiştir. Profiat Duran’a (ö.
1415) ait bu risalenin aslı, kendisi gibi zorunlu olarak vaftiz edilen, fakat
yeni dininde kalmakta ısrarcı olan arkadaşı David Bonet Bonjorn’a yazılmış bir
mektuptur. Mektubu, Yahudi-Hıristiyan reddiye geleneğinde özgün kılan ve
günümüze ulaşmasını sağlayan saiklerden ilki eserde kullanılan yöntemdir. Duran, Yahudi inançları ile
irrasyonel bulduğu Hıristiyan inançları (Teslis, aslî günah-aslî günahtan
kurtuluş, enkarnasyon, töz dönüşümü) arasında yaptığı karşılaştırmada bilimsel
(fizik) ve felsefî (mantık ve metafizik) argümanları kullanmayı tercih
etmiştir. Mektubun
ikinci önemli özelliği ise, eserdeki eleştirel tavrın diğer reddiyelerden
farklı olarak, gizli alay ve imalar içeren ironik bir üslupla okuyucuya
sunulmuş olmasıdır. Duran'ın kişisel tecrübesinden yola çıkılarak hazırladığı
bu metin günümüze kadar gelebilmiş ve kendi dönemindeki Yahudi-Hıristiyan
ilişkilerine hem dinî hem de sosyal açıdan bir bakış imkânı sağlamıştır.
This study deals with
the epistle called Al Tehi Ka-Avotekha, which has contributed in terms
of content and method to the polemicists both in his period and after it in the
medieval Judeo-Christian polemic tradition. This treatise is originally a
letter written by Profiat Duran (d. 1415) to his friend David Bonet Bonjorn,
who, like Duran, was forced to be baptized but insisted on staying in his new
religion. The method used in the work is the first of the motives that make the
letter original (in the Jewish-Christian polemic tradition) and enables it to
reach today. Duran preferred to use scientific (physical) and philosophical
(logical and metaphysical) arguments in the comparison he made between Jewish
beliefs and Christian beliefs (Trinity, original sin-liberation from original
sin, incarnation, transubstantiation) that he found irrational. The second
important feature of the letter is that, unlike other refutations, the critical
attitude in the work is presented to the reader in an ironic style that
includes hidden sarcasm and allusions. This text, which
Duran prepared based on his personal experiences, has survived to the present
day and provided the opportunity to evaluate Judeo-Christian relations from
both a religious and social perspective.