Akademik Veri Yönetim Sistemi
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.60, ss.269-280, 2024 (Hakemli Dergi)
Çalışmanın amacı, öncelikle enflasyon oranı (beklenen ve gerçekleşen), döviz kuru (beklenen ve gerçekleşen), CDS primi ve TL
cinsinden mevduata uygulanan faiz oranı açısından dolarizasyon oranının kaynağını tespit etmek ve sonrasında ise dolarizasyon
oranının asimetrik yapısını incelemektir. Bu amaçla 2013:01 ile 2023:04 dönemine ait aylık veriler kullanılarak VAR Analizi ve
Hatemi-J Asimetrik Nedensellik testi uygulanmıştır. Dolarizasyonun kaynaklarının incelendiği Varyans Ayrıştırması’na göre,
Türkiye ekonomisinde dolarizasyon oranı üzerinde en etkili olan değişkenin döviz kuru (%19.8) olduğu sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan, değişkenler arası nedensellik ilişkisinin incelendiği asimetrik nedensellik analizine göre, dolarizasyon oranı
ile döviz kuru, enflasyon oranı ve risk primi arasında simetrik bir nedensellik ilişkisi var iken, dolarizasyon oranı ile faiz oranı
arasında ise herhangi bir nedensellik ilişkisi söz konusu değildir. Dolayısıyla döviz kuru (beklenen ve gerçekleşen), enflasyon
oranı (beklenen ve gerçekleşen) ve risk primindeki bir düşüş dolarizasyon oranının azalmasının veya tersine dolarizasyonun
bir nedenidir. Buradan hareketle, beklenen ve gerçekleşen değerlerin benzer sonucu verdiği görülmektedir.
The purpose of this study is to first determine the source of the dollarization rate in terms of the inflation rate (expected
and actual), exchange rate (expected and actual), CDS premium and the interest rate applied to TL deposits, and then to
examine the asymmetric structure of the dollarization rate. For this purpose, Var Analysis and Hatemi-J Asymmetric Causality
analysis were applied by using monthly data from 2013:01 to 2023:04. According to the Decomposition of Variance, which
examines the sources of dollarization, it was concluded that the most effective variable on the dollarization rate in the Turkish
economy was the exchange rate (19.8%). On the other hand, according to the asymmetric causality analysis, in which the
causality relationship between variables is examined, there is a symmetrical causality relationship between dollarization rate
and exchange rate, inflation rate and risk premium, while there is no causality relationship between dollarization rate and
interest rate. Thus, a decrease in the exchange rate (expected and actual), inflation rate (expected and actual) and the risk
premium are a cause of a decrease in the dollarization rate or reverse dollarization. Based on this, it is seen that the expected
and actual values give similar results.