Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.24, sa.45, ss.857-872, 2023 (Hakemli Dergi)
Uzmanlık çalışmaları, bir alanda üstün performans gösteren kişilerin performanslarına
odaklanmaktadır. Bir alanda uzmanlaşmış kişilerin alana özgü görevleri gerçekleştirirken sıklıkla
kullandıkları yöntemler, bazı becerilerin kazanımı açısından üstünlük sağlasa da bazen pek yararlı
olmayan sonuçlar doğurabilir. Bu durumdan etkilenen becerilerden biri de bilişsel esnekliktir.
Bilişsel esneklik, davranışı yeni ve değişen çevreye göre adapte etme becerisidir. Bir kişi kendi
alanında ne kadar uzmanlaşırsa, alana özgü görevlerde o kadar bilişsel esneklik gösterebilir. Ayrıca
uzmanların uzmanlık düzeyi, sıklıkla kullanılan yöntemin yarattığı bozucu etki olarak tanımlanan
Einstellung etkisinin görülmemesinde de önemli rol oynamaktadır. Mevcut derlemenin amacı,
uzmanlık alanındaki çalışmalarda bilişsel esnekliğin etkisini incelemektir. Literatürdeki çalışmalar
incelendiğinde, farklı uzmanlıklarda yapılmış çalışmalarda, uzmanlık düzeylerinin değişkenlik
gösterdiği; bu nedenle bu çalışmaların sonuçlarından yola çıkarak uzmanların bilişsel esneklik
düzeyleri hakkında kesin sonuca varılamayacağı anlaşılmaktadır. Buna karşın, henüz uzmanlaşma
sürecinde olan kişilerde bilişsel esnekliğin daha düşük; uzmanlaşma düzeyi yüksek olanlarda
bilişsel esnekliğin daha yüksek olduğunu öne süren araştırmalar da bulunmaktadır.
Expertise studies focus on people with superior performance in a domain. Although the methods
that experts in a domain frequently use while performing domain-specific tasks provide superiority
in acquiring some skills, they can sometimes produce ineffective results. One of the skills affected
by this condition is cognitive flexibility. Cognitive flexibility is an ability to adapt behavior to new
changing environment. The more a person specializes in their field, the more cognitive flexibility
they can display in domain-specific tasks. In addition, expertise level plays an essential role in
preventing the Einstellung effect, defined as the disruptive effect created by frequently used methods.
The aim of review is to examine the effect of cognitive flexibility in expertise studies. When the
studies in the literature are examined, it is seen that the expertise level varies in these studies
conducted in different expertise fields. Therefore, based on these studies, it is understood that it is
not possible to reach a definite conclusion about the cognitive flexibility levels of the experts. On
the other hand, studies indicate that people still in the process of expertise have lower cognitive
flexibility; also, cognitive flexibility is higher in individuals with higher levels of expertise.