Akademik Veri Yönetim Sistemi
5th International Eurasian Conference on Biological and Chemical Sciences (EurasianBioChem 2022), Ankara, Türkiye, 23 - 25 Ekim 2022, ss.84
Bitkiler; gıda sanayii başta olmak üzere, ilaç, parfüm,
kozmetik gibi çeşitli sanayi dallarında hammadde olarak kullanılmaktadır.
Bitkilerin üretmiş oldukları sekonder metabolitler, bitkiyi çevresel stres
faktörlerine karşı koruma görevi üstlenmektedir. Bu bileşenlerin etkisi ile,
antimikrobiyal etki gösterebilmektedir. Literatür incelendiğinde bitki
ekstraktlarının ve uçucu yağlarının antimikrobiyal aktivitesini araştıran
çalışmaların sayısının her yıl artmakta olduğu görülmektedir.
Lilium candidum,
Liliaceae familyasına ait geofit, çok yıllık bir bitkidir. Türkiye’nin
biyolojik zenginliklerinden birisi olan Lilium candidum, “Ak Zambak,
Beyaz Zambak, Mis Zambak, Desti Zambağı, Mezarlık Zambağı ve Bey Zambak’’
olarak da isimlendirilmektedir. Türkiye coğrafyasında Güneybatı Anadolu
Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Aydın, Muğla, Antalya ve çevresinde dağılım
göstermektedir. Lillium candidum’un halk arasında tedavi amaçlı
kremlerin yapılmasında, kökleri ve çiçeklerinin ülser tedavisinde, cilt
yanıkları ve kızarıklıklarında ise antienflamatuar olarak kullanıldığı
bilinmektedir. Yapılan çalışmalarda, Lilium candidum’dan elde
edilen ekstraktın antimikrobiyal aktivite gösterdiği belirlenmiştir ve bu
özelliği nedeni ile gıda ve/veya gıda katkı maddesi olarak kullanılabileceği
ifade edilmektedir.
Bu çalışma kapsamında Lillium
candidum’un polenlerinin metanol:su (10:0 v/v, 7:3 v/v, 5:5 v/v, 3:7 v/v),
aseton:su (10:0 v/v, 7:3 v/v, 5:5 v/v, 3:7 v/v) ve su ekstraksiyonu
yapılmıştır. Test mikroorganizması olarak Gram negatif Escherichia coli ATCC25922 kullanılmıştır. Antimikrobiyal aktivite,
Kirby Bauer (1966)’ın disk difüzyon metodu temel alınarak incelenmiştir.
Ekstrakt örnekleri 10 µL ve 20 µL hacimlerde disklere damlatılmış ve inkübasyon
sonunda zon çapları ölçülerek antimikrobiyal etki karşılaştırılmıştır. Aseton
ekstraktlarının antimikrobiyal etkisi incelendiğinde en olumlu sonuç sırası
ile: aseton:su 3:7 (v/v); aseton:su 5:5 (v/v); aseton:su 10:0 (v/v) olarak
gözlemlenmiştir. Metanol ekstraktları
incelendiğinde en iyi antimikrobiyal etki metanol:su 3:7 (v/v) olarak
bulunmuştur. Disklere uygulanan miktarın artması ile antimikrobiyal etkinin
arttığı görülmüştür.
Keywords: Lillium candidum, antimikrobiyal özellik,
fonksiyonel gıda, ekstraksiyon
* Bu çalışma B.U.Ü. Bilimsel Araştırmalar Birimi tarafından FHIZ-2022-869 numaralı proje ile maddi olarak desteklenmiştir.