ÖZBEK ASILLI AFGAN GÖÇMEN KADINLARDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNE GÖRE MEKÂN KULLANIMI VE KÜLTÜREL ADAPTASYON SORUNLARI: OVAKENT ÖRNEĞİ (HATAY)


Creative Commons License

Coşkun M., Çetin B.

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.19, sa.49, ss.386-410, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu araştırmada, Özbek asıllı Afgan kadınların Türkiye’ye göçünden sonra değişmeyen toplumsal cinsiyet rolleri ve mekân kullanımlarının kültürel adaptasyonları üzerindeki olumsuz etkilerinin tespiti amaçlanmıştır. Derinlemesine görüşmelerle elde edilen veriler, Berry’nin 11 değişkenli kültürleşme ölçeği ekseninde değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Afgan kadınların göçten sonra ekonomik üretkenlik anlamında aktif rollerine karşın, göç öncesi yaşam mekânları ve kalıplarının değişmediği ve böylece toplumsal cinsiyet rollerinde de somut değişimlerin gözlenmediği bulgulanmıştır. Böylece erkeklere kıyasla daha belirgin bir düzeyde kültürel adaptasyon sorunlarıyla karşı karşıya kaldıkları söylenebilir. Bulgulara dair patriyarkal sosyal yapıyla ilişkili etkenlerin yanında değişmeyen mekânsal kalıpların etkinliğinden de söz edilebilir. Bu süreçte “mekân taşıma” olarak ifade edebileceğimiz ve önemli ölçüde kadınlaşan mekânlardan mürekkep Afganistan’daki yaşam alanlarının göç sonrasında da yaşatıldığı dikkati çekmektedir. Öte yandan bu bulgular, kadınların toplumsal cinsiyet rollerinin değişimine dair literatürde önemli yer tutan ekonomi temelli açıklamaların da sınırlı bir düzeyde kaldığını göstermektedir. Araştırma, mevcut literatüre bu bulguları yönüyle katkıda bulunduğu için de önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

GöçToplumsal CinsiyetKadınlaşan MekânlarMekân TaşımaKültürel AdaptasyonHatay