Akademik Veri Yönetim Sistemi
Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, cilt.16, sa.1, ss.110-116, 2021 (Scopus)
En sık görülen nörodejeneratif hastalıklar arasında Alzheimer’dan sonra ikinci sırada yer alan Parkinson hastalığı (PH); çoğunlukla geriatrik bireyleri etkileyen, yaşam kalitesini düşüren, progresif bir hastalıktır. Bilim insanları; prevalansı yüksek olan bu hastalığın patogenezi, profilaksisi ve kesin tedavisi için çalışmalarına yıllardır devam etmektedir. PH’nin kökeni ve oluşum mekanizması hâlâ muğlak iken, hastalardan elde edilen retrospektif ve postmortem veriler ile hayvanlarla yapılan laboratuvar çalışmalarını içeren son araştırmalar; bilim dünyasının ilgisini gastrointestinal kanal-beyin aksı ile bu iki yapı arasında bağlantı oluşturan vagus siniri üzerine yoğunlaştırmıştır. PH üzerine yapılan laboratuvar çalışmalarında; küçük ve ucuz olmaları, hızlı ve sık üremeleri, kolay manipüle edilmeleri ve kısa bir ömre sahip olmaları nedeniyle çoğunlukla fare ve/veya sıçan modelleri kullanılmaktadır. Oysa insanlara benzer bir diyetle beslenen köpekler de PH ile mücadele etmekte; davranışsal, anatomik, fizyolojik ve mikrobiyolojik açıdan da insanlara kemirgenlerden daha fazla benzerlik göstermektedir. Yakın zamanda yapılan çalışmalarda; Alzheimer benzeri beyin patolojisine sahip köpeklerin nörodejeneratif değişiklikleri ve anatomisi farelere nazaran insanlarla daha fazla örtüşmektedir. Ayrıca geliştirilen köpek gastrointestinal organoid sisteminin, insan bağırsak hastalıklarını incelemek için yeni bir model olarak kullanılabileceği ifade edilmekte; dolayısıyla köpek modellerinde PH’nin gastrointestinal kanal ile beyin aksı arasındaki bağıntısı üzerine ışık tutabileceği düşünülmektedir.