Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi, cilt.17, sa.2, ss.107-112, 2009 (Hakemli Dergi)
Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetleri, temel sağlık hizmetleri kapsamında bulunan kişiye yönelik koruyucu hekimlik hizmetleri arasında yer alır. Amaç, annenin ve çocuğun beden ve ruh sağlıklarının korunmasını sağlamak, aile planlaması hizmetlerini planlayıp uygulamaktır. 0-6 yaş arası okul öncesi çocuklar ile 15-49 yaş arası doğurganlık çağındaki kadınlar hizmet verilen popülasyonu oluşturur. TC Sağlık Bakanlığı'nın sağlık raporuna göre, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü tarafından verilen bu hizmetten Türkiye nüfusunun yaklaşık %50'si yararlanmaktadır. Hizmet grubunu oluşturan popülasyonun yüksekliği konunun önemini vurgulamaktadır. Türkiye'de ana çocuk sağlığına 1920'den beri önem verilmekte olup aile planlaması hizmeti ise 1965'ten sonra sağlık politikasındaki yerini almaya başlamıştır. İlk çalışmalar çocuk ölümlerinin azaltılması ve nüfusun artırılmasına yönelik olarak planlanmıştır. 1920-1950 yılları arasında yüksek ölüm oranı ve insan gücünün azlığı nedeniyle benimsenen pronatalist yaklaşım, 1960'tan sonra yerini nüfus artış hızını azaltıcı yönde çalışmalara bırakmıştır. Bunda aşırı doğurganlık nedeni ile çocuk düşürmenin ve anne ölümlerinin artması etkili olmuştur. Yasal düzenlemeler açısından bakıldığında, öncelikle sağlık personelinin görev ve sorumluluklarının tanımlandığı, özellikle çocuk sağlığı ve bakımı ile ilgili düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir. Bu makalede, Türkiye'de ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerinin gelişimine kısaca değinilmekte ve verilen hizmet kronolojik olarak yasal düzenlemeler doğrultusunda değerlendirilmektedir.
Maternity child welfare and family planning services take place in the individual oriented preventive medicine in the scope of basic health services. The aim is enabling to protect mind and body health of mother and child, to plan and to implement family planning. Children with the age of 0-6 and women with the age of 15-49 are the population who get these services. According to the health report of Ministry of Health, Directorate General of Maternity Child Welfare and Family Planning offers about 50% of the population these services. This high percentage emphasizes the importance of the issue. Turkish government has been attached importance to the maternity child welfare since 1920 and after 1965 family planning service is began to take its place in the health policy. Early studies are aimed at reducing child mortality and increasing population. Well accepted pronatalist approach between 1920 and 1950 due to high mortality rate and exiguity of human resources gave way to the studies aimed at reducing population growth rate after 1960. Extreme fertility ratio and increasing abortion and maternity mortality are the affects of this conversion. Duty and responsibility of health staff are described primarily and particularly child welfare and care are regulated according to the legal regulations. In this paper, development of maternity child welfare and family planning services in Turkey are mentioned briefly and these services are evaluated chronologically through the legal regulations.