Kromatografi XXI, Aydın, Türkiye, 14 - 16 Haziran 2023, ss.58
Mezogözenekli silikanın morfolojisi ve dokusal özellikleri adsorpsiyon uygulamaları için çok
önemlidir ve bu amaçla mezogözenekli silika filmler, küreler ve lifler sentezlenmektedir [1].
Asidik ortamda triblok kopolimerlerinin mezoskopik olarak düzenlenmesi ve silikanın triblok
kopolimerle organize olarak yoğunlaşması, katılaşan inorganik ağın izin verdiği en düşük
enerjili silika-sürfaktan mezofaz yapısının oluşumuyla sonuçlanır [2,3]. Bu çalışmanın amacı,
iki farklı silika kaynağını (TMOS, tetrametil ortosilikat ve TEOS, tetraetil ortosilikat)
kullanarak mezogözenekli silika morfolojisini kontrollü bir şekilde değiştirmek ve bu
değişikliğin metilen mavisi adsorpsiyonu üzerindeki etkisini araştırmaktır. SEM analizlerine
göre, TMOS fiber şekilli mezogözenekli silika oluşumuna neden olurken, daha uzun bir alkil
orto silikat olan TEOS silika kaynağı olarak kullanıldığında, benzer sentez koşulları altında
halat şekilli mezogözenekli silikanın oluştuğu gözlemlenmiştir. Oldukça düzgün bir çap
boyutuna sahip fiber şekilli mezogözenekli silika, silikat türlerinin daha hızlı yoğunlaşması
nedeniyle daha yüksek yüzey eğrilme enerjisi gösterir ve bu durum lif benzeri makro yapının
oluşmasına neden olur. Öte yandan, halat şekilli mezogözenekli silika da benzer çap boyutuna
sahip olsa da TEOS için daha yavaş yoğunlaşma oranı, daha kavisli halat şekilli bir morfoloji
sağlar ve bu halatlar buğday benzeri bir makroskopik yapı halinde toplanır. N2-
adsorpsiyon/desorpsiyon analizlerine göre, her iki mezogözenekli silika silindirik kanallara
sahip yapılar için olan H1 tipi histeresizi ile mikrogözenekli/mezogözenekli malzemeler için
geçerli olan tip IV izotermi vermiştir. Her iki mezogözenekli silika yüksek toplam yüzey alanı,
gözenek hacmi ve gözenek boyutuna sahip olmakla birlikte, fiber şekilli mezogözenekli
silikanın mikrogözenek yüzey alanının ve mikrogözenek hacminin halat şekilli olanınkinden
daha fazla olduğu belirlenmiştir. Bu durum, mezogözeneklerin mikrogözenekler aracılığıyla
birbirlerine ve partiküllerin dış yüzeyine tutundukları bu yapılarda [4,5], gözenek duvarlarının
yakın olduğu fiber şekilli mezogözenekli silikada daha kuvvetli adsorbent-adsorbat
etkileşimine neden olmuştur. Sonuç olarak, fiber şekilli mezogözenekli silika ile % 74 metilen
mavisi giderimi gerçekleşirken, bu değer aynı deneysel koşullar altında halat şekilli
mezogözenekli silika için % 65 olarak bulunmuştur.