Türk Dünyası Masallarında Kadına Yönelik Algının İncelenmesi

Yıldız A., Turan S., Taner Derman M.

“TÜRK DÜNYASINDA KADIN OLMAK” ULUSLARARASI KADIN ÇALIŞMALARI KONGRESİ, Bursa, Türkiye, 5 - 06 Aralık 2022, ss.24-25

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Bursa
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.24-25
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ansiklopedi veya sözlüklerde farklı şekillerde tanımlanan masal, şüphesiz yediden yetmişe her kesimin zevkle okuduğu ya da dinlediği bir edebi türdür. Masal; çoğunlukla halk tarafından yaratılmış, hayal unsuruna dayalı, genellikle hayvanlar, insanlar ile dev, peri, cadı, cin gibi varlıkların başından geçen olağanüstü olayları anlatan, sözlü geleneği sürdüren edebi türdür. Pek çok masal araştırmacısı masalda ortak bir motif ve yapı bulunduğunu ifade etmektedir. Masalların her kültüre ait bir hayal ürünü yansıması olduğu da belirtilmektedir. Yer, zaman ve kahraman gibi unsurların belirsiz olduğu masalların asıl öne çıkan özelliği hayal gücünün ön planda tutulması yani bir düş ürünü olmasıdır. Masaldaki bu olağanüstülükle beraber masalı masal yapan bir diğer etkense gündelik yaşamdan, var olan hayatın içinden, hatta halkın kültür ve inanç yapısından beslenmesidir. Yaşamın içerisinde var olan olayların olağanüstü dil ile aktarımını yapan masallar, bu açıdan temel malzemesi insan olan sosyal bilimlerin çeşitli alanlarına yönelik yeni çalışmaların ortaya çıkmasına kaynaklık etmektedir. Toplumun temel dinamik unsurlarından olan kadını, kadına yönelik algı ve kadına gösterilen değer ya da önemi ortaya çıkarmayı amaçlayan çalışmalar için masal, bünyesinde barındırdığı kadın rolleri ile yeni doğacak çalışmalara ışık tutmaktadır. Bu çalışma, Türk Dünyası masallarında kadına yönelik algının incelenmesini amaçlamaktadır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni ile yürütülmekte, veri toplama yöntemi olarak ise doküman incelemesi kullanılmaktadır. Doküman incelemesi, araştırılması amaçlanan olgu veya olgulara dair bilgi içeren yazılı materyallerin çözümlenmesini kapsar. Dokümanlar, nitel araştırmalarda etkili bir şekilde kullanılması gereken önemli bilgi kaynaklarıdır. Araştırma problemine yönelik görsel ve yazılı dokümanların incelenmesi kapsamlı ve daha zengin bir çıkarım elde etme açısından önem taşımaktadır. Bu bağlamda, Türk dünyasının doğu kısmına hitaben Azerbaycan masalları, batı kısmına hitaben Balkan masalları ve Türk dünyasına dair de Anadolu masalları ele alınmıştır. Veri analizi süreci devam etmekte olup betimsel analiz yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kadın, Algı, Masal, Türk Dünyası