Bu araştırmada, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının, Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) kavramı ve SOKÜM unsurlarına yönelik farkındalık, algı ve deneyimlerinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımları kapsamında yapılan bu araştırmanın çalışma grubunu, 2024-2025 eğitim öğretim yılı güz döneminde Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nde dördüncü sınıfa devam eden 28 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma grubuna sadece aynı bölümde son sınıfa devam eden sosyal bilgiler öğretmen adayları dahil edilerek amaçlı örnekleme ve tür olarak da benzeşik örneklem ile elverişli örneklem tercih edilmiştir. Veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. Bulgular da veri toplama aracıyla uyumlu olarak; (1) öğretmen adaylarının SOKÜM kavramına ve UNESCO SOKÜM Türkiye Temsili Listesi’ne kayıtlı unsurlara ilişkin farkındalıklarına yönelik bulgular; (2) kelime ilişkilendirme testine yönelik bulgular ve (3) öğretmen adaylarının SOKÜM unsurlarını deneyimleme durumlarına yönelik bulgular şeklinde üç bölüm halinde analiz edilmiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde, öğretmen adaylarının yaklaşık yarısının SOKÜM tanımlarında “fiziksel olmayan / gözle görülemeyen / soyut” ifadelerinin yer aldığı görülmektedir. SOKÜM unsurlarının neler olduğuna dair ise öğretmen adayları tarafından en çok belirtilen unsurlar olarak “Karagöz”, “Meddahlık Geleneği” ve “Nevruz” öne çıkmaktadır. Kelime İlişkilendirme Testi’nde öğetmen adaylarının en çok çağrışım yapan kelimeyi “İftar ve Sosyo-Kültürel Gelenekleri”, “Meddahlık Geleneği”, “Nevruz” ve “Karagöz” unsurlarında yazdıkları saptanmıştır. Deneyimleme durumu açısından ise; “Türk Kahvesi ve Geleneği” ile “Çay Kültürü: Kimlik, Misafirperverlik ve Toplumsal Etkileşim Sembolü” unsurları, öğretmen adaylarının tamamının deneyimlediği unsurlardır. Ayrıca “Karagöz”, “İnce Ekmek Yapımı ve Paylaşımı Geleneği: Yufka”, “Nevruz” ile “İftar ve Sosyo-Kültürel Gelenekleri” yüksek oranda deneyimlenen diğer unsurları oluşturmaktadır. Ayrıca, öğretmen adaylarının neredeyse tamamı lisans eğitimlerinde SOKÜM ile ilgili bir ders almadıklarını belirtmişlerdir. Araştırma bulgularından hareketle, SOKÜM konularını ele alan bir dersin sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarında yer almasının faydalı olabileceği düşünülmektedir.
This study aims to reveal the awareness, perception and experiences of social studies trainee teachers regarding the concept of Intangible Cultural Heritage (ICH) and ICH elements. The study group of the this research conducted within the scope of qualitative research aproaches, consists of 28 trainee teachers who are fourth-year students in the Department of Social Studies Teaching, Bursa Uludağ University, in the fall semester of 2024-2025. Non-probability-based sampling (homogeneous sampling and convenience sampling as types) was preferred so social studies trainee teachers who were in their final year in the same department were included in the study group. The data collection tool consists of three parts. The findings were analyzed in accordance with the data collection tool; (1) the awareness of trainee teachers regarding the concept of ICH and the elements in the UNESCO Representative List of the ICH; (2) the word association test; and (3) the experiences of trainee teachers regarding ICH elements. When evaluated in general, it is seen that almost half of the trainee teachers include the statements “non-physical / invisible / abstract” in their definitions of ICH. As for the elements of ICH, the most frequently stated elements by the trainee teachers are “Karagöz”, “Arts of the Meddah” and “Nowruz”. In the Word Association Test, it is seen that the trainee teachers wrote the most words in the elements of “Iftar and its Socio-Cultural Traditions”, “Arts of the Meddah”, “Nowruz” and “Karagöz”. In terms of experience, the elements of “Turkish Coffee Culture and Tradition” and “Culture of Çay (tea): Symbol of Identity, Hospitality and Social Interaction” are among the elements experienced by all of the trainees. In addition, “Karagöz”, “Flatbread Making and Sharing Culture: Yufka”, “Nowruz” and “Iftar and its Socio-Cultural Traditions” constitute other elements that are experienced at a high rate. In addition, almost all of the trainee teachers stated that they did not take a course related to ICH in their undergraduate education. Based on the research findings, it would be beneficial to include a course that addresses ICH issues in social studies teaching undergraduate programs.
