Copy For Citation
Kalenci H., Gündüz T.
Harran ilahiyat dergisi (Online), no.52, pp.42-69, 2024 (Peer-Reviewed Journal)
Abstract
Öğretmen, eğitim ve öğretimin kalitesini belirleyen en önemli faktörlerden biri olduğu için öğretmenin çağa uyumlu ve yaşadığı toplumun ihtiyaçlarını karşılayabilecek yeterliklere sahip bir şekilde yetişmesi gerekmektedir. Gerçekleşen teknolojik gelişmeler öğretmenin görevlerinin değişmesini gerekli kılmıştır. Öğretmen yetiştiren fakültelerin programları bu hususlar dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Böylece öğrenciler çağın gereksinimlerini karşılayacak şekilde mezun olur ve meslek yaşantılarında başarıya ulaşırlar.
İlahiyat Fakülteleri yüksek din öğretimi verilen, dinî donanımlı bireyler yetiştirmeyi hedefleyen kurumlardır. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Diyanet İşleri Başkanlığının (DİB) istihdam ihtiyacını karşılar. Farklı alanlar olan bu iki kurumun yeterlikleri İlahiyat Fakültelerinde uygulanan tek programla karşılanmaya çalışılmaktadır. Bu durum fakülte eğitiminin kalitesinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Bu araştırmada MEB bünyesinde bulunan İmam Hatip Liselerinde görev yapan meslek dersi öğretmenlerinin İlahiyat Fakültesi eğitiminin sorunlu alanları ile ilgili görüşlerine değinilecektir. Bu kapsamda ilgili literatür incelenmiş, katılımcılardan veriler toplanmış ve bulgular değerlendirilmiştir.
İHL meslek dersi öğretmenleri ortaöğretim düzeyinde dinî eğitim veren İmam Hatip Liselerinde görev yapar. İHL meslek dersi öğretmenlerinin meslek dersleri ile ilgili bilgi ve beceri kazandırmaları, öğrencilerin kendilerine yönelttiği dinî soruları yanıtlamaları beklenir. Bu da lisans döneminde kaliteli bir alan eğitimi alınmasıyla mümkündür. Bunun yanında öğretmenlerin mesleklerini istenen şekilde yerine getirebilmesi için meslek bilgisi ve genel kültür eğitimini de nitelikli bir şekilde alması gerekmektedir.
Öğretmenlerin göreve başladıklarında karşılaştıkları zorluklardan yola çıkarak hizmet öncesi aldıkları eğitimdeki sorunlu alanları tespit etmeleri ve tespit edilen bu sorunlara çözümler üretmeleri İlahiyat Fakültesi eğitim ve öğretiminin kalitesinin artarak öğrencilerin donanımlı bir şekilde mezun olmalarında oldukça önemlidir. Bu araştırmanın İHL meslek dersi öğretmenlerinin beklentilerine göre İlahiyat Fakültesi programının yeniden gözden geçirilmesine ve nitelikli hâle gelmesine katkı sağlaması beklenmektedir. Böylece mezun olduktan sonra göreve başlayan öğretmen kaliteli öğrenciler yetiştirerek eğitimin kalitesinin artmasını sağlayacaktır.
Bu araştırmanın amacı, İmam Hatip Lisesi meslek dersi öğretmenlerinin İlahiyat Fakültesinde aldıkları eğitim hakkındaki görüşlerini tespit etmek, ilahiyat eğitiminin mesleki yeterliliklerine katkısı ve iyileştirmeye açık yönleriyle alakalı değerlendirmelerini ortaya çıkarmaktır. Araştırma İHL meslek dersi öğretmenlerinin görüşlerini derinlemesine bir şekilde ele almayı amaçlamıştır. Bundan dolayı nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu 2017-2021 yılları arsında atanmış meslek dersi öğretmenleri arasından ölçüt temelli örnekleme usulüyle rast gele seçilen 161 öğretmen oluşturmaktadır. Öğretmenler gönüllülük esası dikkate alınarak seçilmiştir. Veriler, formun çevrim içi olarak hazırlanması ve gerekli izinler alındıktan sonra katılımcılara uygulanmasıyla elde edilmiştir.
Öğretmenlerin açık uçlu sorulara verdikleri cevaplardan elde edilen veriler nitel içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Verilerin çözümlenmesinde Nvivo 10 nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Verilerin analizi neticesinde; derslerin teorik olarak işlenmesi ve uygulamaya yeterince yer verilmemesi, güncel problemlerin ders konusu yapılmaması ve bir kısım ders içeriklerinin gerçek hayattan uzak olmasının mesleki yeterliliklerin kazanılmasını olumsuz yönde etkileyen hususlar olduğu tespit edilmiştir. Derslerin ve içeriklerinin günümüz dünyasında yaygın olarak karşılaşılan soru ve sorunlara cevap verecek ve çözüm üretecek şekilde güncellenmesi, teorik konuların yanında uygulamaya dönük konulara ağırlık verilmesi, analitik düşünme becerisi kazandıracak şekilde programların yeniden düzenlenmesi İlahiyat Fakültelerindeki yüksek mesleki din öğretiminin iyileştirilmesi kapsamında öğretmenler tarafından dile getirilen çözüm önerileri arasında yer almaktadır.