Research Information System
YEDİ: SANAT, TASARIM VE BİLİM DERGİSİ, no.34, pp.55-68, 2025 (Peer-Reviewed Journal)
Mürekkep, günümüzde dahi yazma/basma/çoğaltma eylemi için birincil malzemelerdendir. Bu özelliğine bağlı olarak mürekkep üzerine teknik ve estetik düzeyde birçok deneme ve araştırmalar yapılmış ve bu tecrübeler hem yazılı literatür hem de usta-çırak ilişkisiyle taşınan bir değer olmuştur. Tarih boyunca özellikle isten üretilen mürekkepler, bu bağlamda en çok kullanılan ve geliştirilen bir tür olarak bugüne ulaşmıştır. Çalışmanın konusunu oluşturan is mürekkepleri, geleneksel Türk sanatları içinde hususiyetle hat sanatı için vazgeçilmez bir unsur olmuştur. Estetik bir yazma eyleminde ton, akışkanlık ve kalıcılık gibi yönlerden büyük önem taşıyan is mürekkebi üzerine çeşitli metinler kaleme alınmış, bir sanayi kolunu oluşturan mürekkepçilik vasıtasıyla mürekkep üretimi ayrı bir sanat kolu haline gelmiştir. Bugün hâlâ hat sanatında kullanılan is mürekkeplerinin kalite problemleri sürerken bu çalışma; geçmişteki birikimi uygulamalar yoluyla bugüne taşıyarak çözüme katkı sağlama amacı ve önemini taşımaktadır. Araştırma esnasında eski metinlerden elde edilen tarifler yeniden uygulanarak sonuçları değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, iyi bir mürekkebin sahip olması gereken özellikler doğrultusunda tarifler üzerinde denemeler yapılarak geliştirilmeye çalışılmıştır. Uygulamalar sonucunda kullanılan malzemelerin ne işe yaradığı, sebep oldukları olumlu ve olumsuz sonuçlar, mürekkebi değerli kılan ton ve akışkanlık gibi unsurlar üzerindeki etkileri tespit edilmeye çalışılarak çözüm yolları tartışılmıştır. İs kalitesi ve zamk miktarı gibi mürekkebin kalitesini belirleyen unsurlar hakkında oransal sonuçlar irdelenmiştir.