KUR’ÂN BAĞLAMINDA DÂR KELİMESİ


Başal A., Uludaş İ.

Diyanet İlmi Dergi, cilt.58, sa.2, ss.453-478, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 58 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Diyanet İlmi Dergi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.453-478
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

 Kur’ân’ın doğru anlaşılabilmesini sağlamak amacıyla tarih boyunca pek çok bilimsel/dilbilimsel çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar, Kur’ân’ın tamamının tefsirini içerdiği gibi bazen de Kur’ân’daki bazı kelimelerin tahlili etrafında şekillenmektedir. Kelime tahlilini ihtiva eden semantik araştırmalar; nüzûl süreci, siyâk-sibâk, âyetlerin bağlamı ve lügavî mana gibi faktörleri merkeze alarak ilgili kelimelerin tüm yönleriyle analizinin, tarihsel süreçte kazandığı yeni anlamların ortaya konmasına yöneliktir. Bu araştırma, “Dâr” ( راَد )ٌ kelimesini, etimolojik ve dilbilimsel açıdan Kur’ân merkezli incelemeyi konu edinmektedir. Kur’ân’ın elli beş âyetinde kök türevleriyle birlikte geçen bu kelimenin, bazen münferit olarak kullanıldığı bazen de çeşitli kelimelerle isim ve sıfat tamlaması oluşturduğu görülmüştür. Bu itibarla öncelikle “dâr” kelimesinin geçtiği sûre ve âyetler, nüzûl sırasına göre sınıflandırılmıştır. Ardından anılan sözcüğün içerdiği manalar belirlenmiş, özellikle isim ve sıfat tamlamaları sonucunda yüklendiği farklı anlamlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Son olarak ele alınan kelimeyle, Kur’ân’da yakın anlama gelen sözcüklere değinilmiş ve bunlarla alakalı genel bir değerlendirme yapılmıştır.