Akademik Veri Yönetim Sistemi
20. Uludağ İç Hastalıkları Ulusal Kış Kongresi, Bursa, Türkiye, 2 - 04 Mart 2024, ss.253-254
Giriş ve Amaç: Adrenal kitleler yaygın görülmektedir ve erişkinlerde %3-7 oranında insidental adrenal kitle bulunduğu tahmin edilmektedir (1). Farklı lezyonların farklı tedavi seçenekleri ve klinik prognozları vardır, bu nedenle bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) bulgularına dayanarak ayırıcı tanı yapmak büyük klinik değere sahiptir. Adrenal kitlelerin BT ile değerlendirilmesinde kontrast sonrası 15. dakikada mutlak yıkanma oranının %60, rölatif yıkanma oranının %40’ın üzerinde saptanması benign lezyonları belirlemede yüksek sensitivite ve spesifiteye sahiptir (1, 2). Bu oranların altında yıkanma saptandığında ise adenom dışı lezyon düşünülmekte olup biyopsi veya sürrenalektomi gerekebilmektedir. Adrenal kitlelerin çok büyük kısmı belirli bir oranda yıkanma göstermektedir ve geç fazda erken faza göre daha düşük atenüasyon (Hounsfield Ünitesi, HU) elde edilmektedir. Çok nadiren en güçlü kontrastlanmanın geç fazda saptandığı olgular bildirilmiştir (3-5). Bu çalışmada, BT’de progresif kontrastlanma gösteren adrenal lezyonların tanısal özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Ocak 2012 – Kasım 2023 tarihleri arasında biyopsi veya sürrenalektomi ile patolojik olarak tanısı konmuş adrenal lezyonu bulunan hastaların tomografi görüntüleri retrospektif olarak incelendi. Kontrast madde enjeksiyonu sonrası progresif kontrastlanma gösteren (geç faz görüntülerde kontrast kaybı yerine atenüasyon artışı saptanan) bireyler bulundu ve patolojik tanıları değerlendirildi.
Bulgular: Patolojik olarak tanısı konmuş adrenal lezyonu bulunan 480 hasta mevcuttu. Preoperatif BT görüntüsü veya uygun BT tekniği bulunmaması nedeniyle 352 hasta, sürrenalde kitle saptanmaması nedeniyle de 7 hasta çalışma dışı bırakıldı. Toplamda 121 hasta (68 kadın, 53 erkek) ve 128 adrenal kitlede (13 biyopsi, 115 sürrenalektomi) kontrastsız, portal venöz faz ve geç faz görüntüler incelendi. Çalışma grubunda yaş ortalaması 53.4±15.1 yıl (yaş aralığı: 8-87 yaş) idi. Lezyonların %32.0’sinde malignite mevcuttu (5 adrenokortikal karsinom, 1 malign feokromasitoma, 4 lenfoma, 1 paraganglioma metastazı, 30 solid organ malignite metastazı). Değerlendirilen 128 adrenal lezyonun 25’inde (%19.5) progresif kontrastlanma saptandı. Geç fazda kontrastlanma artışı olan lezyonlarda ortalama en geniş çap 54.2±38.4 (aralık 10-175) mm idi. Kontrastsız görüntülemede atenüasyon 9 HU ile 41 HU arasında değişmekteydi. Makroskopik yağ 4 (%16.0), kalsifikasyon 5 (%20.0), lenf nodu 4 hastada (%16.0) saptandı. Feokromasitoma haricinde 3 hastada lezyon fonksiyoneldi (2 hastada aldosteron, 1 hastada kortizol). Geç fazda kontrastlanma artışı gösteren lezyonların sekizi metastaz (%32.0), dördü ganglionöroma (%16.0), ikisi feokromasitoma (%8.0), ikisi kavernöz hemanjiom (%8.0), ikisi myelolipomatöz komponent içeren adenom (%8.0), ikisi hemoraji ve fibrinoid materyal içeren adenom (%8.0), biri hemoraji ve fibrinoid materyal içeren myelolipom (%4.0), biri hemoraji gösteren adrenal dokusu (%4.0), biri lenfoma (%4.0), biri schwannoma (%4.0), biri tüberküloz (%4.0) patolojik tanılarına sahipti. Metastatik lezyonlar ve lenfoma haricindeki progresif kontrastlanan lezyonlar arasında primer sürrenal malign kitleye rastlanmadı. Negatif rölatif ve mutlak yıkanma açısından benign ve malign lezyonlar arasında istatistiksel anlamlı farklılık saptanmadı (sırasıyla p=0,53 ve p=0,75). Progresif kontrastlanan malign lezyonların (8 metastaz ve 1 lenfoma) tamamı sol adrenaldeydi (p<0.001). Metastatik lezyonlarda primer organlar 5 hastada akciğer, 1 mide, 1 endometrium, 1 rektum şeklindeydi. Değerlendirilen 4 ganglionöroma hastasının tamamında geç fazda kontrastlanma artışı mevcuttu.
Tartışma ve Sonuç: Tomografide geç faz görüntülerde kontrastlanma artışı gösteren adrenal lezyonların hangi tanıları temsil edebileceğine dair literatür verileri oldukça kısıtlıdır. İlk olarak 2007 yılında Park ve arkadaşları 4 vakalık seri bildirmişlerdir ve bu çalışma geç fazda kontrastlanma artışı gösteren adrenal lezyonların patoloji bulgularının değerlendirildiği literatürdeki tek çalışmadır. Buradaki dört vakanın ikisini ganglionöroma, birini enfarkt içeren myelolipom ve birini minimal yağ doku içeren anjiyomyolipom vakası oluşturmuştur (3). Shao ve arkadaşlarının adrenal ganglionöroma olgularının BT görüntülerini değerlendirdiği çalışmasında ise 3 cm altı ganglionöromalarda %81.2, 3 cm üzeri lezyonlarda %42.9 oranında progresif kontrastlanma saptanmıştır (4). Tang ve arkadaşları ise adrenal schwannoma hastalarında progresif kontrastlanma görülebileceğini bildirmişlerdir (5). Çalışmamızda progresif kontrastlanan kitlelerin %64’ünü farklı tanılara sahip benign lezyonlar oluşturmuştur. Bunlar arasında hemoraji, fibrin, lipid veya vasküler doku içeren kitlelerin yanı sıra ganglionöroma ve feokromasitoma gibi nörojenik tümörler dikkati çekmektedir. Geri kalan lezyonları ise metastaz ve lenfoma olguları oluşturmuş olup adrenokortikal karsinom hastaları arasında geç fazda progresif kontrastlanan lezyon saptanmamıştır. Kitlede progresif kontrastlanma saptanmasının primer sürrenal malignitelerden uzaklaştıracağını belirtebilmek için bu bulguların yeni çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir. Bu alanda verilerin artması ileriki dönemde invaziv işlemlerin azalmasına katkıda bulunabilir.
Kaynaklar:
1. Albano D, Agnello F, Midiri F, Pecoraro G, Bruno A, Alongi P, Toia P, Di Buono G, Agrusa A, Sconfienza LM, Pardo S, La Grutta L, Midiri M, Galia M. Imaging features of adrenal masses. Insights Imaging. 2019;10(1):1.
2. Wang F, Liu J, Zhang R, Bai Y, Li C, Li B, Liu H, Zhang T. CT and MRI of adrenal gland pathologies. Quant Imaging Med Surg. 2018;8(8):853-875.
3. Park BK, Kim CK, Kim B, Kwon GY. Adrenal tumors with late enhancement on CT and MRI. Abdom Imaging. 2007;32(4):515-8.
4. Shao M, Zhang W, Niu Z, Chen S, Jia Y, An Y, Zhu F, Wang J. Computed tomography characteristics of adrenal ganglioneuroma: a retrospective analysis of 30 pathologically-confirmed cases. J Int Med Res. 2020;48(11):300060520945510.
5. Tang W, Yu XR, Zhou LP, Gao HB, Wang QF, Peng WJ. Adrenal schwannoma: CT, MR manifestations and
pathological correlation. Clin Hemorheol Microcirc. 2018;68(4):401-412.